Wat is er gebeurd?
In verschillende grote Chinese steden waren afgelopen weekend demonstraties. Vooral studenten gingen de straat op.
Het protest begon als opstand tegen de enorm strenge coronaregels die nog steeds in het land gelden. Maar al snel ging het om meer vrijheid in het algemeen en keerden de demonstranten zich tegen president Xi Jinping.
Dat er demonstraties zijn en dat de Chinezen het aandurven om zo fel en kritisch te zijn, verbaast eigenlijk iedereen. Waarom dat zo bijzonder is, lees je in dit artikel.
Hoe zat het ook alweer met corona in China?
In China bepaalt corona nog steeds het dagelijkse leven. De CCP, de Communistische Partij die in China alle macht heeft, weigert vaccins uit westerse landen toe te staan in het land. Het land heeft wel eigen coronavaccins gemaakt, maar die werken minder goed.
Om ervoor te zorgen dat de ziekenhuizen het aantal besmettingen aankunnen, is er een 'zerocovidbeleid'. Er mag dus in het hele land geen enkele coronabesmetting zijn. Raakt er toch iemand besmet? Dan moet een hele stad of een heel gebied in lockdown.
Zo'n lockdown gaat een stuk strenger dan wat jij je van Nederlandse lockdowns kunt herinneren. In China is het vergelijkbaar met huisarrest: je mag echt je huis of appartement niet meer uit en dat wordt streng gecontroleerd.
Dat is toch al superlang zo? Waarom zijn er nu demonstraties?
Zo gaat het inderdaad al een tijdje in China. Maar nu was er een concrete aanleiding: afgelopen week kwamen bij een brand in een appartementencomplex tien mensen om het leven. De stad waar dit appartementencomplex stond, zit al drie maanden op slot. Veel Chinezen zeggen daarom dat de enorm strenge lockdown de brand misschien wel veroorzaakt en sowieso erger gemaakt heeft.
Waarom is een demonstratie in China zo bijzonder?
De demonstratie is nu al de grootste sinds 1989, toen studenten massaal de straat op gingen om meer vrijheid en democratie te krijgen.
Chinezen gaan dus niet heel snel massaal de straat op om te demonstreren. Is ook niet zo gek: in het land wordt iedereen streng in de gaten gehouden door de overheid. Demonstreren mag niet en alle kritiek op de president, de Communistische Partij of de overheid in het algemeen kan ervoor zorgen dat je in de gevangenis belandt.
Mensen die toch actie gaan voeren, worden meestal hardhandig en snel door de politie van straat geplukt. Daarnaast is er in het land geen vrije media, dus krijgen de Chinezen alleen het verhaal te horen dat de politiek hen wil vertellen. Ook zit het heel erg in de Chinese cultuur en opvoeding om respect te tonen aan je ouders, leraren maar ook politici en gehoorzaam te zijn zonder 'te lastig te doen'.
Dat afgelopen weekend dus dingen werden geroepen als 'weg met president Xi' gaat voor dat land dus echt heel erg ver.
Hoe gaat het nu verder?
"Wat er nu gaat gebeuren, is heel moeilijk te voorspellen", zegt onze correspondent in China, Sjoerd den Daas. Demonstranten die meegedaan hebben worden nu zeker extra in de gaten gehouden of krijgen straf. "Hoeveel van hen dus nog door durven en kunnen gaan na afgelopen weekend, is de grote vraag. In veel grote steden, Shanghai bijvoorbeeld, zijn de straten alweer schoongeveegd en afgesloten met grote blauwe hekken."
Maar de demonstraties zijn misschien ook niet voor niets geweest, denkt Den Daas. "Binnen de top van de Chinese politiek is nu crisisoverleg hoe ze hiermee om moeten gaan. Misschien is de conclusie van dat overleg dat Chinezen iets meer vrijheid krijgen. Een klein gebaar naar de demonstranten om het weer rustig te krijgen. Maar dat zullen ze ook weer niet te veel willen doen. Demonstranten moeten niet gaan denken dat er echt iets te halen valt en dat protest helpt, want dan gaan er misschien nog veel meer volgen."