Wat is er gebeurd?
Op veel plekken was het al een tijdje zo, vanaf januari geldt het overal in Nederland: het lachgasverbod.
Je mag in 2023 dus nergens meer lachgas bij je hebben of verkopen. Betrapt de politie je toch? Dan kun je een flinke boete krijgen.
Maar waarom wil de politiek lachgas zo graag verbieden? En heeft de politie genoeg mensen om dit ook echt te gaan controleren? Wij zetten vijf vragen hierover even op een rij.
1. Waarom wil de politiek lachgas verbieden?
Eigenlijk al sinds lachgas een trend werd onder jongeren jaren geleden, zijn er politici die vragen om strengere regels. Omdat lachgas ook gebruikt wordt door ziekenhuizen, tandartsen en bijvoorbeeld op slagroomspuiten waren die regels er eerst helemaal niet. Lachgas werd niet als drugs gezien.
Veel mensen waren daar niet blij mee en trokken aan de bel bij het kabinet. Artsen bijvoorbeeld, die steeds meer jongeren met gezondheidsproblemen zagen. Of verslavingsdeskundigen, die ook een toename in verslavingen merkten. En de politie, die uitzocht dat bij 1800 verkeersongevallen tussen 2019 en 2021 lachgas in het spel was.
In 2019 al besloot het kabinet daarom dat het beter was om lachgas te verbieden. Maar zo'n wetswijziging kost tijd. Zowel de Tweede als de Eerste Kamer moeten erover in debat en daarna nog voorstemmen. Nu dat allemaal gebeurd is, kan het verbod echt ingaan.
2. Maar alcohol is toch ook gevaarlijk in het verkeer? Waarom wordt hier zo'n probleem van gemaakt?
De staatssecretaris die over dit verbod gaat, Maarten van Ooijen van Volksgezondheid, zegt dat hij blij is 'omdat lachgas enorme gezondheidsrisico's heeft en voor vreselijke ongelukken zorgt.' Maar, zeiden jullie vaak in de comments, dat is toch bij alcohol ook? En dat is dan niet verboden?
"Klopt", zeggen ze bij het ministerie van Volksgezondheid. "Maar er zijn wel belangrijke verschillen. Als voor 1 januari 2023 een ongeluk gebeurt of iemand slingert over de weg en de bestuurder heeft alcohol op, dan kan de politie dat bewijzen. Vindt de politie in de auto een gasfles en ballonnen? Dan kunnen ze niks. Want je mag lachgas bij hebben en het is heel snel weer uit je lichaam. Pas als je op heterdaad betrapt wordt, kunnen ze er iets mee. Na 1 januari is dat anders. Zien ze je dan slingeren en heb je een gasfles of ballonnen in de auto? Dan ben je strafbaar. Want je mag sowieso geen lachgas hebben."
Ook de gezondheidsrisico's zijn volgens het ministerie echt anders. "Lachgas kan al bij één keer gebruiken schadelijk zijn. Als je heel erg veel pech hebt, kun je al bij de eerste keer gebruiken deels verlamd raken. Dat is bij het drinken van één biertje toch wel echt anders."
3. Wat maakt lachgas eigenlijk zo gevaarlijk?
Oké, het ministerie heeft het dus over verlamd raken als je één keer lachgas gebruikt, de staatssecretaris praat over 'enorme gezondheidsrisico's' en ook artsen vroegen om dit verbod. Maar wat maakt lachgas dan zo enorm gevaarlijk, volgens hen?
Bij lachgas krijg je dus een stofje binnen dat ervoor zorgt dat je een paar minuten heel licht wordt in je hoofd. Je hersenen krijgen bij dat inademen even te weinig zuurstof. En dat zorgt er dan weer voor dat je je duizelig kunt voelen of hoofdpijn krijgt. Ook kun je erdoor out gaan.
En lachgas zorgt er ook voor dat je lichaam geen vitamines meer kan verwerken. Daardoor kun je een verdoofd gevoel in je armen en benen krijgen. Als dat zo is, moet je meteen aan de bel trekken. Dat kan namelijk een waarschuwing van je lichaam zijn dat je zenuwen stuk gaan, wat weer tot die verlamming kan leiden waar het ministerie het over heeft.
4. Kan de politie zo'n verbod wel echt handhaven? Hebben ze daar wel de mensen voor?
Ook vaak gehoord op de socials: leuk zo'n verbod, maar de politie kan dat toch helemaal niet controleren.
Toch is de politie zelf er blij mee. "Agenten krijgen nu vaak meldingen dat lachgasgebruikers overlast veroorzaken. Daar kunnen ze nu niets mee, want lachgas gebruiken mag gewoon. Straks kunnen ze deze jongeren ook echt een boete geven."
En, net als het ministerie noemt de politie het argument van de ongelukken. Het wordt nu een stuk makkelijker om bij gevaarlijk rijgedrag of zelfs een ongeluk lachgas de schuld te geven, ook als het niet in het lichaam te bewijzen is.
Toch is de vraag hoe de politie het verbod dan wil handhaven niet heel gek. Daar maken de agenten zich zelf namelijk ook zorgen om. De woordvoerder waarschuwt dat 1 januari te snel komt. Zo werkt de politie nog aan een manier om lachgas in je adem te kunnen testen en zoeken ze nog een manier om in beslag genomen lachgas te vervoeren en vernietigen.
Dat sommige mensen (bijvoorbeeld tandartsen of bakkers) nog wel lachgas mogen kopen en gebruiken, maakt het niet makkelijker. Eindstand: of agenten meteen al vanaf januari streng gaan zijn als ze je tegenkomen met een paar ballonnetjes, is nog maar de vraag.
5. Hoe zit het met andere soorten lachgas? Bijvoorbeeld in een slagroomspuit of bij de tandarts?
Lachgas wordt niet alleen gebruikt om even high van te worden. Ook in het ziekenhuis en bij de tandarts gebruiken ze het. Het lachgas wordt dan gemixt met andere stoffen, zoals zuurstof, waardoor het een stuk minder gevaarlijk is. In de nieuwe wet is geregeld dat dit nog gewoon mag.
Ook het gebruiken van lachgas voor bijvoorbeeld slagroomspuiten en bij het bereiden van eten is na 1 januari nog steeds toegestaan.