Wat is er gebeurd?
Door de gaswinning in Groningen ontstonden aardbevingen en raakten duizenden woningen beschadigd.
Dat is de schuld van de overheid en gasbedrijven, die de risico's voor mensen in Groningen negeerden bij het pompen naar gas, zei vandaag de parlementaire enquêtecommissie
Inwoners van Groningen en politici van de Tweede Kamer wilden met de parlementaire enquête onderzoeken wat er precies mis is gegaan. Wat een parlementaire enquête precies is en wat eruit kwam, zetten we in dit artikel op een rij.
Wat is een parlementaire enquête?
Een parlementaire enquête is het zwaarste middel dat de Tweede Kamer in kan zetten om onderzoek te doen naar grote zaken die niet goed zijn gegaan. Je kunt een parlementaire enquête vergelijken met een verhoor, maar dan in het openbaar.
Een speciale groep Kamerleden vormt een team en roepen belangrijke personen en getuigen op om uitleg te komen geven. Die zijn dan verplicht om te verschijnen en vertellen hun verhaal onder ede. Dat betekent dat je tijdens het verhoor de waarheid moet spreken.
Ook leest die groep Kamerleden een heleboel documenten. Voor de parlementaire enquête naar de gaswinning in Groningen waren dat er meer dan 600 duizend. Op deze manier probeert de Tweede Kamer boven tafel te krijgen wat er precies is gebeurd en wie er voor verantwoordelijk is.
Waar ging het nu precies over?
Meer dan een miljoen schademeldingen door aardbevingen en schadevergoedingen waar mensen al jaren op wachten. Hoe konden er zo veel problemen ontstaan door de winning van Gronings gas? Op die vraag probeerde de commissie een antwoord te vinden. Mensen die er ook maar iets mee te maken hebben, kwamen aan het woord: politici, directeuren van gasbedrijven en wetenschappers bijvoorbeeld. En ook mensen die in het aardbevingsgebied in Groningen wonen.
Wat is de conclusie?
De overheid negeerde jarenlang de risico's voor mensen in Groningen toen ze gas oppompte. Geld ging altijd voor de veiligheid van Groningers. Bijvoorbeeld na een grote aardbeving in 2012 gingen gasbedrijven (in opdracht van de overheid) door met gaswinnen, terwijl ze wisten dat het gevaarlijk was.
Volgens het rapport van de parlementaire enquête, is het de schuld van de overheid en gasbedrijven dat veel Groningers jarenlang in onveilige huizen hebben gewoond. Daarom moet er snel meer geld naar het versterken van de huizen in Groningen. Mensen moeten makkelijker en met meer hulp hun huis weer veilig kunnen maken. Ook moet de overheid meer geld uitgeven aan de provincie Groningen, bijvoorbeeld aan meer wegen of treinverbindingen met de rest van Nederland zodat het aantrekkelijker wordt voor mensen om er te wonen.
Wat zijn de gevolgen?
De regering gaat binnenkort op de conclusies reageren. Of Groningen dus ook meteen meer geld krijgt, is nog niet zeker. Ook kan het kabinet of een deel van het kabinet opstappen, om verantwoordelijkheid te nemen voor de fouten die zijn gemaakt. Dat gebeurde twee jaar geleden, na de parlementaire enquête over het toeslagenschandaal, toen stapte het hele kabinet op.
Maar waarschijnlijk gebeurt zoiets dit keer niet. De minister die nu over de gaswinning in Groningen gaat is namelijk juist bezig met het oplossen van de problemen. Dan vinden sommige politici het niet nodig dat hij opstapt.
Hoe vaak wordt het ingezet?
Het is niet de eerste keer dat de Tweede Kamer gebruikmaakt van de parlementaire enquête. De afgelopen dertig jaar heeft de Tweede Kamer tien keer mensen in het openbaar gehoord voor zaken die fout gelopen zijn. Bijvoorbeeld over Srebrenica en de Bijlmerramp, waarbij een vliegtuig in een flat in de Bijlmer vloog. En ook over de Fyra. De Nederlandse staat kocht nieuwe treinen in Italië, maar de NS keurde die later af. En dat was een flinke tegenvaller, omdat de overheid bleef zitten met onbruikbare treinen.
Vorig jaar rondde de Tweede Kamer nog een parlementaire enquête over het toeslagenschandaal af. Daarbij zette de overheid ouders die kinderopvangtoeslag aanvroegen onterecht als een fraudeur in hun systemen.
Op dit moment loopt er ook nog een parlementaire enquête over de coronacrisis. De Tweede Kamer wil daarmee uitzoeken wat er goed en fout is gegaan in het coronabeleid van de overheid.