Waarom is er nog steeds hongersnood in delen van Afrika?

Wat is er gebeurd?

  • Hulporganisaties maken zich grote zorgen over de hongersnood in sommige Afrikaanse landen. Elke 48 seconden sterft iemand, omdat diegene te weinig eten heeft, schatten organisaties.

  • Wereldwijd lijden honderden miljoenen baby's, kinderen en volwassenen honger. Dat is helemaal niks nieuws. Al jaren schreeuwen hulporganisaties om hulp en waarschuwt de Verenigde Naties voor hongersnood. Maar nu is het dus nog erger.

  • Volgens de VN leden in 2020 tot 800 miljoen mensen honger. Maar waar komt die voedselcrisis vandaan? En waarom is er nog steeds honger in veel landen, terwijl er wel hulp is? Dat leggen we je uit.

Waar komt de voedselcrisis vandaan?

Voordat we uitleggen waarom de honger in delen van Afrika nog niet is opgelost, moeten we het eerst hebben over waar de voedselcrisis vandaan komt. Op die vraag is niet één antwoord, want het heeft te maken met meerdere dingen. Het komt bijvoorbeeld door binnenlandse conflicten, klimaatverandering, corona en de oorlog in Oekraïne.

Binnenlandse conflicten

In Jemen is bijvoorbeeld al jaren een bloedige oorlog, waardoor tienduizenden mensen dood gingen en miljoenen mensen dakloos raakten. Vrachtschepen met hulpgoederen, waar 80 procent van de bevolking afhankelijk van is, kunnen door de oorlog het land bijna niet bereiken. Het gevolg: ernstige honger.

Klimaatverandering

Het klinkt misschien niet als een directe oorzaak, maar ook de opwarming van de aarde kan voor honger zorgen. Daardoor mislukken oogsten, sterft vee, drogen akkers uit óf overstromen ze juist. Sprinkhanenplagen en extreem droge periodes: de droogste in veertig jaar. En ook hiervan is het gevolg: honger.

Wereldwijde pandemie

Door corona ontstond een voedselcrisis, maar vooral door wat daarna gebeurde. Alles lag tijdens de pandemie stil, maar daarna wilden we ineens weer heel veel producten in een korte tijd. Er was dus meer vraag, maar minder aanbod. Als er minder van een bepaald product te krijgen is, dan wordt het duurder. En dat zorgt vooral in armere landen natuurlijk voor problemen.

Oorlog in Oekraïne

En daarna gebeurde nóg iets: oorlog in Europa. Oekraïne en Rusland zijn mega-exporteurs van graan. Vooral tarwe, waar je brood van maakt. Bijna vijftig landen zijn afhankelijk van Russisch en Oekraïens graan. Landen zoals Turkije en Marokko, maar ook Nigeria, Jemen en Zuid-Afrika. Eén derde van het tarwe wereldwijd komt daar vandaan.

Hoe erg is de hongersnood?

Er gaan elke dag tot 800 miljoen mensen met honger naar bed. Voor bijna 50 miljoen van hen is de situatie zó erg, dat ze dood kunnen gaan van de honger. Hulporganisaties maken zich op dit moment vooral zorgen over de Hoorn van Afrika. Dat zijn Oost-Afrikaanse landen zoals Somalië, Kenia en Ethiopië. Daar is de droogte nu erger dan de afgelopen 40 jaar. Hulporganisaties, zoals Oxfam Novib, zeggen daar nu al elke 48 seconden iemand doodgaat door de honger.

Waarom is er zo weinig hulp?

In de DM's en comments onder onze video's vragen sommige van jullie waarom er geen oplossing komt voor de hongersnood in Afrika, terwijl er bijvoorbeeld wel veel hulp is voor de oorlog in Oekraïne. De VN berekende dat Oekraïne vanwege de oorlog zo'n 2,1 miljard euro aan noodhulp nodig heeft. En binnen drie maanden was 60 procent daarvan al binnen.

Kijk je naar andere landen die om hulp vragen, dan zie je dat het daar anders gaat. Somalië heeft bijvoorbeeld 1,3 miljard nodig om de hongercrisis aan te pakken. In een half jaar tijd is daar pas 16 procent van binnen.

Er gaat dus te weinig geld van rijke landen naar gebieden waar nu een hongersnood dreigt, zeggen hulporganisaties. Er zijn westerse bedrijven die goed verdienen aan de voedselcrisis. Zij verhandelen granen en slaan grote hoeveelheden in als er schaarste dreigt. Omdat zij hamsteren, worden prijzen nog hoger. En dat heeft weer invloed op armere landen en arme mensen: zij kunnen bijvoorbeeld tarwe niet meer betalen. Experts zeggen: er is genoeg eten voor iedereen op de wereld.

Als er genoeg geld en eten voor iedereen is, verwacht je misschien dat het eerlijk wordt verdeeld. Maar dat gebeurt dus niet volgens die experts. Nienke Hiemstra werkt als projectleider noodhulp voor hulporganisatie Oxfam Novib in Somalië. "We zien dat er vaak wordt gedoneerd aan arme landen als de situatie al zó erg is, dat we al in de acute noodhulpfase zitten. Met dat geld kun je mensen helpen om een korte periode door te komen zodat ze niet doodgaan, dat is echt bedoeld als levensreddende hulp. Maar het verandert niets als je de structurele problemen niet aanpakt."

Volgens Nienke komt er dus pas hulp op het moment dat iedereen alles al heeft verloren. Volgens Nienke moeten we niet achteraf pas in actie komen, maar ervoor al. "Klimaatverandering zorgt bijvoorbeeld voor armoede, terwijl we ons daar al op kunnen voorbereiden."