Wat is er gebeurd
Je hebt misschien al wel eens het begrip 'cyberoorlog' voorbij horen komen. Experts maakten zich er de afgelopen tijd best druk om dat zo'n oorlog echt zou uitbreken.
Bijvoorbeeld door de situatie in Oekraïne. Toen het Russische leger aan de grens stond, dachten experts dat de Russen bij een inval in het land ook een grote digitale aanval zouden doen.
Dat is nu nog niet gebeurd, maar afgelopen week werd wel duidelijk dat Russische hackers tientallen Nederlandse routers hebben gehackt. Wat betekent dat? En überhaupt: wat gebeurt bij zo'n cyberoorlog? Gaan we je uitleggen.
Wat is een cyberoorlog?
Een cyberoorlog is eigenlijk een gevecht zonder wapens. Het gebeurt namelijk allemaal digitaal. Hackers vallen dan belangrijke computers van de vijand aan. Bijvoorbeeld die bij de grootste bedrijven van een land, bij de overheid of de computers die zorgen dat een land stroom heeft.
Als zo'n grote hack lukt, kun je een land behoorlijk platleggen. Bijvoorbeeld door de stroom overal te laten uitvallen, het internet uit te schakelen of ervoor te zorgen dat de regering niet of moeilijk kan communiceren met mensen die in het land wonen of met het leger.
Waarom maken we ons druk over zo'n cyberoorlog?
Omdat de gevolgen van een digitale aanval heel groot kunnen zijn, hebben experts het er al jaren over. Onder meer hackers uit Rusland zijn heel goed in wat ze doen. En ze hebben eerder al bewezen wat ze kunnen.
Zo zorgden Russische hackers er in 2015 al voor dat honderden Oekraïners uren zonder stroom zaten en saboteerden ze de opening van de Olympische Winterspelen in 2018. Bij een andere hele grote wereldwijde cyberaanval kwamen ook Amerikaanse ziekenhuizen en de Rotterdamse haven in de problemen.
Aangezien Rusland dus best wel goed is in dit soort hacks, dachten experts dat een oorlog in Oekraïne waarschijnlijk ook samen zou gaan met digitale aanvallen. "Als je een land wil pakken, zoals Rusland nu bij Oekraïne, is het best wel logisch om eerst het internet en de stroom af te sluiten. Daarmee creëer je extra chaos en dat kan helpen bij een inval", zegt onze techjournalist Nando Kasteleijn.
Maar goed, dat gebeurde dus (nog) niet. "En iedereen vraagt zich nu een beetje af: waarom niet? Niemand kan in het hoofd van de Russische president Poetin kijken voor het antwoord.", zegt Kasteleijn.
Volgens expert digitale oorlogen Hugo Vijver kan het nog steeds. "Het zou kunnen dat er al wel pogingen gedaan zijn om een digitale aanval te doen, maar dat het gewoon nog niet gelukt is. Door eerdere aanvallen is Oekraïne beter geworden in verdedigen en is hun beveiliging goed op orde. Hoe langer de oorlog in Oekraïne duurt, des te kleiner is de kans op grote digitale aanvallen maar het kan dus nog steeds."
Stel, er komt toch een cyberoorlog. Kan ik daar dan ook last van krijgen?
Dat zou kunnen. Bij eerdere digitale aanvallen werd ook Nederland geraakt. Bijvoorbeeld de Rotterdamse haven had last van een grote hack en daardoor konden spullen even minder makkelijk Nederland in komen.
Dat Nederland Oekraïne steunt door wapens te geven en Rusland te straffen, kan ervoor zorgen dat ook ons land slachtoffer wordt van digitale aanvallen. "En daar kun je last van krijgen. De vraag is een beetje wat ze dan aan zouden vallen. Valt op sommige plekken de stroom uit of gaan ze voor het hacken van specifieke websites?", vraagt Kasteleijn zich af.
Maar, zegt hij ook: "De vraag is wel hoe interessant Nederland is voor Rusland. Staan we hoog op de lijst, of kijken ze eerder naar de VS, Duitsland of Frankrijk? Het kan ook zijn dat we door aanvallen op andere landen er alsnog last van hebben."
Daar sluit Vijver zich bij aan: "Er zijn op dit moment geen aanwijzingen dat Rusland digitale aanvallen op Nederland wil uitvoeren. Ik denk dat Rusland nu vooral druk bezig is met Oekraïne."
Kasteleijn: "Je hoeft niet wakker te liggen dat een digitale aanval je leven kan verpesten. Het kan zeker gebeuren en als ons stroomnet wordt geraakt heb je daar natuurlijk heel veel last van. Maar als je jezelf online wil beschermen, kun je beter zorgen voor een goed wachtwoord op je Insta- of TikTok-account dan je af te vragen wanneer die grote digitale aanval komt."