Wat is er gebeurd?
Met geweld worden migranten aan bijvoorbeeld de grens bij Kroatië teruggestuurd naar waar ze vandaan komen. Pushbacks worden dit genoemd.
Onderzoekers zeggen nu dat de Europese Unie (EU), maar ook Nederland te weinig doet om de rechten van die mensen te beschermen.
En er is al langer kritiek op wat er bij de Europese grenzen gebeurt. Hoe dat zit, en wie er nou eigenlijk verantwoordelijk is, lees je in dit artikel.
Eerst even: wat zijn pushbacks?
Pushback betekent letterlijk terugduwen. Migranten en vluchtelingen die Europa binnen proberen te komen krijgen vaak te horen dat ze niet welkom zijn. Ze worden teruggestuurd naar de plek waar ze vandaan komen, en worden daarmee teruggeduwd.
Dat mag niet, en gaat er ook niet altijd even netjes aan toe. Sterker nog, vaak wordt er geweld gebruikt om migranten terug de grens over te duwen. We gaan in op de kritiek die daar al langer over is, en leggen uit wie er verantwoordelijk is voor wat er bij de grenzen gebeurt.
Waarom is er kritiek?
De EU krijgt vaak kritiek dat pushbacks niet worden tegengegaan. Volgens een commissie die de regering adviseert over dit soort situaties, worden er mensenrechten geschonden. Het zou in strijd zijn met de Europese normen en waarden, en daar moet wat aan gedaan worden, zeggen de onderzoekers.
Onder meer bij de grenzen tussen Griekenland en Turkije, Kroatië en Bosnië, en Polen en Wit-Rusland is er afgelopen jaar geweld gebruikt om migranten terug de grens over te duwen. En los van dat geweld, hebben vluchtelingen gewoon het recht om asiel aan te vragen in een Europees land. Dat staat in het VN-vluchtelingenverdrag. Maar die kans krijgen ze op deze manier dus helemaal niet.
En wie is er dan verantwoordelijk?
Dat is moeilijk te bepalen volgens onze EU-correspondent Kysia Hekster. "In oktober zei iemand van de Europese Commissie nog dat ze erg bezorgd was en dat er onderzoek moest komen. Landen zeggen die onderzoeken toe, maar vervolgens hoor je er niks meer over."
Want, landen denken er verschillend over. In het zuiden van Europa komen de meeste asielzoekers aan. "Die landen willen hulp en vragen andere landen om ook mensen over te nemen. Maar landen in het oosten, zoals Hongarije en Polen, willen dat helemaal niet", zegt Kysia. En in ons land komen heel veel asielaanvragen binnen, "terwijl dat eigenlijk moet op de plek waar ze aankomen, maar daar worden ze dus teruggestuurd." Het komt er volgens Kysia op neer dat het voor de Europese lidstaten makkelijker is om weg te kijken.
Alleen: dat kan niet langer, zegt een commissie. En Nederland zou dan ook als schuldig gezien kunnen worden omdat het land betrokken is. Wij betalen namelijk mee aan de bewaking van de Europese grenzen, en leveren daar bewakers voor. En ook wij hebben het VN-vluchtelingenverdrag getekend waarin staat dat vluchtelingen het recht hebben om in een ander land asiel aan te vragen.
Wat gaat er nu gebeuren?
Waarschijnlijk niet zo veel. Vaak gebeurt er pas iets als de nood zo hoog is dat je niet meer kan wegkijken volgens Kysia. "In 2015 kwamen er 1 miljoen vluchtelingen naar Europa. Nu is er geen sprake van dat soort aantallen. Hoe stom ook, om die reden gaat er nu waarschijnlijk niet opeens iets veranderen."
Dus, ookal is het terugduwen van migranten en vluchtelingen illegaal, op korte termijn zal daar geen verandering in komen.