Wat is er gebeurd?
Er staan duizenden migranten, vluchtelingen en asielzoekers aan de Poolse grens. Zij komen voornamelijk uit het Midden-Oosten. Via Wit-Rusland komen ze naar de grens met Polen en hopen zo de Europese Unie binnen te komen.
Wit-Rusland helpt de migranten om bij Polen te komen. Maar Polen en de EU willen geen migranten opnemen. Daardoor zitten ze gevangen aan de grens, onder hele slechte omstandigheden.
Waarom moet ik dit weten?
Misschien heb je op TikTok of op Telegram filmpjes voorbij zien komen van migranten aan de Poolse grens. Zij zijn daar gekomen via Wit-Rusland en willen graag naar West-Europese landen zoals Nederland of Duitsland. Maar Polen wil ze niet toelaten en stuurt ze terug naar Wit-Rusland. De situatie in het gebied is slecht: sommige migranten zitten er al weken, in de kou en zonder voldoende eten en drinken.
Meer weten?
Wat is het verschil tussen een vluchteling, een asielzoeker en een migrant?
Een vluchteling is iemand die zijn of haar land ontvlucht omdat het er gevaarlijk is, bijvoorbeeld vanwege oorlog. Een asielzoeker is iemand op de vlucht die bescherming in een ander land zoekt, maar waarvan het nog niet zeker is of hij/zij daar recht op heeft. Een migrant verlaat op vrijwillige basis een veilig land, vaak in de hoop op een beter leven. In dit artikel hebben we het vooral over migranten, omdat het vooral gaat om mensen die vrijwillig hun land hebben verlaten.
Wat is de Wit-Rusland route?
Waarschijnlijk weet je dat migranten vaak de route via de Middellandse zee afleggen, maar de Wit-Rusland route wordt ook steeds populairder. Wit-Rusland belooft migranten uit onder meer Irak, Jemen en Syrië dat ze in Europa komen. Daar betalen de migranten veel geld voor: drieduizend tot zevenduizend dollar. Ze vliegen met Wit-Russische vliegtuigen vanuit bijvoorbeeld Dubai en Beiroet naar Wit-Rusland en krijgen daar ook een visum. Eenmaal in Wit-Rusland trekken ze, samen met Wit-Russische militairen, door de bossen naar de grens met Polen.
Maar bij de Poolse hekken en prikkeldraden aan de grens, houdt de tocht op. In Europa komen is moeilijk: de Poolse grenswachten gebruiken geweld en sturen de migranten terug naar Wit-Rusland. Maar ook vanuit daar kunnen ze geen kant op. Daardoor zouden er nu al duizenden mensen bij de grens zitten, soms al weken, onder heel slechte omstandigheden.
Waarom brengt Wit-Rusland migranten naar Polen?
De Wit-Russische president Loekasjenko heeft de grenzen van zijn land wagenwijd opengegooid. Niet zomaar: hij heeft ruzie met de EU. De presidentsverkiezingen in Wit-Rusland verliepen oneerlijk, toen heeft Loekasjenko met harde hand demonstraties neergeslagen. Als reactie daarop heeft de EU allerlei handel met Wit-Rusland verboden. Als wraak gooit Loekasjenko nu de grenzen open voor migranten. Daarmee wil hij laten zien dat hij niet luistert naar de EU. Bovendien verdient hij flink wat geld aan de vluchtelingenstroom.
Hoe gaat het eraan toe in het grensgebied?
Het is lastig om precies te zeggen hoe het eraan toe gaat in het grensgebied bij Polen en Wit-Rusland. Beide landen proberen het stil te houden, maar op Twitter gaan beelden rond waarop te zien en te horen is dat er geschoten wordt. Het is niet bekend of mensen gewond of overleden zijn. De Poolse regering heeft de noodtoestand afgekondigd in het gebied. In een strook van drie kilometer langs de grens mogen hulpverleners niet komen en de media ook niet. De enige informatie die we hebben zijn filmpjes van het Wit-Russische leger, van het Poolse leger en de filmpjes van de migranten zelf die rondgaan op social media.
Hoe nu verder?
De Europese Unie overlegt nu over straffen. De EU kijkt bijvoorbeeld of ze het onmogelijk kunnen maken voor Wit-Rusland om vliegtuigen te leasen waarmee de migranten worden opgehaald uit de Golfstaten. Maar het is een lastige situatie: de EU weet niet goed welke straf ze Loekasjenko nog kunnen opleggen zodat hij hiermee stopt. Zijn doel is om de EU zo onder druk te zetten, dat ze wel met hem moeten praten.
Voor de migranten in het grensgebied is de toekomst onzeker. Zelfs als zij Europa binnen komen, is de kans klein dat ze asiel kunnen aanvragen omdat ze niet uit gevaarlijke landen komen. De kans is aanwezig dat ze dan worden teruggestuurd naar hun thuisland.