Wat is er gebeurd?
Bij een demonstratie tegen de coronamaatregelen had iemand een galg meegenomen. Op Twitter zei iemand daarna dat deze bedoeld was voor demissionair zorgminister Hugo de Jonge.
Op sociale media was de galg al snel trending. Mensen reageerden heel boos en de demissionair minister deed aangifte van bedreiging tegen de twitteraar die erover begonnen was.
Ook de burgemeester van Utrecht deed deze week aangifte. Zij ontdekte dat er in een tunnel een tekening was gemaakt van een galg met haar naam erbij.
En zij zijn niet de enige politici die met dit soort dingen te maken krijgen. Maar wat gebeurt er eigenlijk verder als politici bedreigd worden?
Welke politici worden nog meer bedreigd?
Nou, het is eerder de vraag: wie niet? Het aantal politici dat te maken krijgt met bedreigingen neemt namelijk al een aantal jaren behoorlijk toe, blijkt uit cijfers van een speciaal politieteam dat zich hiermee bezig houdt. Dit zijn een aantal bekende gevallen:
Geert Wilders
Eén van de bekendste politici die altijd beveiliging bij zich heeft is Geert Wilders. De afgelopen jaren was ongeveer driekwart van het aantal bedreigingen tegen politici aan hem gericht. Al sinds hij zeventien jaar geleden, in 2004 dus, zijn eigen partij oprichtte krijgt hij serieuze bedreigingen.
De bedreigingen hebben veel impact op het leven van Wilders. Sinds 2004 is het voor hem niet meer veilig om in een gewoon huis te wonen. Hij woont daarom op een geheime, extra beveiligde locatie: een safe house. Ook zijn er beveiligers altijd bij hem. Gaat hij naar buiten? Dan moet hij een kogelvrij vest dragen.
Mark Rutte
Als het even kan, gaat onze demissionair premier Mark Rutte het liefst op de fiets overal naartoe. Dat de leider van een land zo vrij over straat kan, is best wel uniek. Kijk maar naar Amerika, waar de president in een stoet kogelwerende auto's van plek naar plek rijdt.
Maar ook Mark Rutte krijgt te maken met bedreigingen. De afgelopen weken waren die dusdanig serieus dat hij nu extra beveiliging krijgt. Er werden bijvoorbeeld spotters in zijn buurt gezien. Dat zijn criminelen die een doelwit in de gaten houden om informatie en een plan door te kunnen geven aan degene die het doelwit uiteindelijk moet vermoorden.
Burgemeesters
En niet alleen landelijke politici hebben last van bedreigingen. In gemeentes gaat het soms nog veel verder. "Als je sociale media meetelt is iedere burgemeester al wel eens bedreigd, denk ik", zei de burgemeester van Heerhugowaard Bert Blasé daarover. Die bedreigingen komen bijvoorbeeld van mensen die boos zijn omdat ze geen vergunning krijgen om hun huis te verbouwen of van criminelen die door gemeentes hun huis uit zijn gezet.
Deze week werd de burgemeester van Utrecht nog bedreigd. In een tunnel van het station was een tekening gemaakt van een galg met haar naam, Sharon Dijksma, erbij.
Wat gebeurt er na zo'n bedreiging?
Politici worden dus best wel vaak bedreigd. Maar wat gebeurt er daarna eigenlijk? Bij sommige politici is het dus nodig dat ze extra beveiliging krijgen, een aantal burgemeesters moesten in het verleden soms onderduiken of hun huis extra beveiligen.
Sinds 2005 heeft de politie in Den Haag een speciaal Team Bedreigde Politici. Zij helpen bijvoorbeeld ministers en staatssecretarissen die aangifte willen doen. De agenten bekijken dan eerst of de bedreiging echt strafbaar is. Is dat het geval, dan zoeken ze uit wie erachter zit en moet diegene naar de rechter.
Wie bedreigen de politici?
Het team ziet de afgelopen jaren een stijging in het aantal meldingen, vertelt woordvoerder Frans Zonneveld. "Je kunt geen voorbeeld aanwijzen waardoor dat komt. Tot 2017 zaten we onder de 100 meldingen per jaar, nu zitten we op honderden aangiftes per jaar. Sinds de coronacrisis zien we wel echt een piek."
En, valt Zonneveld op, het zijn best veel scholieren die hiervoor verantwoordelijk zijn. "Soms zijn het zelfs kinderen jonger dan twaalf jaar die dit doen. Het is natuurlijk best makkelijk om zonder na te denken iets op sociale media te zetten als je boos bent. Maar ja, wij kunnen niet inschatten of jij serieus bent of niet als je iemand ernstig bedreigd. Dus dan ben je gewoon strafbaar. En voor een politicus die met de dood wordt bedreigd maakt het niet echt uit hoe oud degene is die dat doet. Eng is het sowieso."
Meer weten?
Wanneer is een bedreiging strafbaar?
Als je dreigt om iets strafbaars te gaan doen met de ander als slachtoffer. Dat geldt bijvoorbeeld als je dreigt met geweld, moord, ontvoering, verkrachting of brandstichting. De bedreiging moet duidelijk zijn. Dus niet: 'je ziet nog wel wat er gaat gebeuren'. Maar wel: 'ik schiet een kogel door je kop'. En ook moet de bedreiging echt uitgevoerd kunnen worden. Als de rechter vindt dat je inderdaad schuldig bent aan bedreiging kun je als volwassene een boete van meer dan 20.000 euro krijgen of een gevangenisstraf van maximaal twee jaar. Maar die maximale straffen worden bijna nooit gegeven: voor bedreiging met woorden moet je als volwassene meestal 250 euro boete betalen. Onder de 12 kun je geen straf krijgen van de rechter. Tussen de 12 en 18 krijg je een Haltstraf of een boete. Je moet dan bijvoorbeeld een excuusbrief schrijven aan de politicus of een bedrag betalen.