Wat is er gebeurd?
Twee (demissionaire) ministers nemen ontslag: Sigrid Kaag van Buitenlandse Zaken en Ank Bijleveld van Defensie. Dat hebben ze gedaan nadat de meerderheid van de Tweede Kamer een motie van afkeuring tegen hen steunde tijdens een debat over Afghanistan.
Met een motie van afkeuring zegt de Kamer het niet eens te zijn met hoe de minister of het kabinet iets heeft aangepakt. Het is een soort laatste waarschuwing. Het is niet gewoonlijk dat een minister ontslag neemt na een motie van afkeuring.
In dit artikel leggen we je uit wat Kaag en Bijleveld te maken hebben met Afghanistan, waarom zij er voor kiezen om op stappen en hoe het zit met de formatie.
Wat hebben deze ministers te maken met Afghanistan?
Sigrid Kaag was demissionair minister van Buitenlandse Zaken. De minister van Buitenlandse Zaken houdt zich bezig met de relatie tussen Nederland en andere landen. Het ministerie is ook verantwoordelijk voor Nederlanders en Nederlandse bedrijven in het buitenland. In dit geval moest het ministerie mensen helpen toen de Taliban de macht hebben gegrepen in Afghanistan. Nederlanders die in Afghanistan waren moesten naar Nederland worden gebracht. Dit waren mensen die op reis waren. Maar ook mensen die daar voor Nederland werkten, zoals tolken.
Bijleveld was als minister verantwoordelijk voor alle militairen. En dus ook voor het terughalen van mensen, omdat deze door militairen werden gedaan. Veel tolken en andere Afghanen werkten voor haar ministerie en hebben toen bijvoorbeeld de Nederlandse militairen geholpen bij hun missie.
Waarom stappen ze op?
Volgens de Tweede Kamer is er veel niet goed gegaan rondom de evacuaties van deze mensen uit Afghanistan. Volgens Kamerleden verliep de evacuatie chaotisch. Zij vinden dat Kaag en Bijleveld te lang hebben gewacht met hulp aanbieden. Daardoor kon niet iedereen op tijd uit Afghanistan worden gehaald en liepen mensen gevaar. De Kamer heeft daarom een motie van afkeuring aangenomen. Een motie van afkeuring is een laatste waarschuwing, zoiets als een gele kaart. Dat is dus lichter dan een motie van wantrouwen. In een motie van wantrouwen roept de Kamer een minister op om te vertrekken. Dat kun je vergelijken met een rode kaart. In april stemde de Kamer ook met de meerderheid voor een motie van afkeuring tegen Rutte. Hij bleef toen wel. Kaag zei toen dat zij ontslag zou nemen als dat haar zou overkomen.
Minister Bijleveld zei gisteren nog dat ze niet wilde stoppen en door zou gaan als minister. Maar binnen haar partij CDA ontstond onrust daarover. Sommige leden vonden het gek dat zij bleef en Kaag wel vertrok, terwijl ze allebei fouten hebben gemaakt. Vanochtend was er daarom crisisoverleg bij de partij. Daarna besloot Bijleveld dus ook dat het beter was om ook te stoppen.
Hoe zit het met de formatie?
Dat Kaag ontslag heeft genomen als minister van Buitenlandse Zaken betekent niet dat ze helemaal stopt. Ze is wel weg als minister. Maar blijft de leider van D66 en helpt dus mee bij het maken van een nieuw kabinet. En weer minister worden? Dat mag, maar voor Buitenlandse Zaken gaat dat waarschijnlijk niet meer gebeuren.
Er is nog steeds geen nieuw kabinet. Partijen die tijdens de verkiezingen de meeste stemmen hebben gekregen vormen de nieuwe regering. Maar zij moeten het eerst met elkaar eens worden om goed samen te werken. Dat overleg over wie met wie wil regeren heet de formatie.