Wat is er gebeurd?
Loop je de komende tijd door Amsterdam? Dan zou de politie je zomaar kunnen fouilleren. Agenten gaan er namelijk preventief controleren of mensen een wapen bij zich hebben.
Het is een proef van de gemeente in een aantal buurten. Burgemeester Halsema hoop zo het wapenbezit onder jongeren te verminderen.
Er is veel kritiek op het plan. Want hoe zorg je ervoor dat etnisch profileren niet gebeurt? En wie zorgt ervoor dat het op een eerlijke manier wordt gedaan? Wij zetten het voor je op een rijtje.
Waarom is dit nieuws?
De politie mag je in Amsterdam zomaar fouilleren. Agenten gaan er namelijk preventief controleren of mensen een wapen bij zich hebben.
In Nederland mag de politie alleen preventief fouilleren op speciale plekken: veiligheidsrisicogebieden. Dat zijn vaak gebieden waar veel wapenincidenten, zoals steek- of schietpartijen zijn. Vanaf vandaag mag de politie ook preventief fouilleren in vijf buurten in Amsterdam.
Het is nu alleen nog een proef, die een maand duurt. De burgemeester wil preventief fouilleren inzetten, omdat er veel wapengeweld is onder jongeren in de stad. Ze hoopt dat zo te verminderen. Er is veel te doen geweest over de proef. Het ging dan vooral over etnisch profileren.
Wat is etnisch profileren?
Je hebt het over etnisch profileren wanneer de politie zonder reden iemand controleert of aanhoudt, vanwege zijn huidskleur, afkomst, religie of taal. Mensen met een migratieachtergrond worden in Nederland vaker dan witte Nederlanders door de politie gecontroleerd, terwijl daar geen reden voor is. Volgens de wet is dit verboden. Agenten mogen niet discrimineren.
Uit een enquête uit 2020 van de gemeente Amsterdam, blijkt dat meer dan de helft van de ondervraagden het gevoel heeft dat etnisch profileren voorkomt bij de politie. Mensen met een migratieachtergrond voelen zich vaak onterecht aangesproken of gecontroleerd. Dat kan vervelende gevolgen hebben, blijkt uit een ander onderzoek. Sommigen krijgen een slecht beeld over zichzelf en hun vertrouwen in de politie wordt beschadigd.
Daarnaast kan etnisch profileren ervoor zorgen dat anderen een negatief beeld van hen krijgen. Bijvoorbeeld dat mensen met een migratieachtergrond vaker een crimineel zijn, zegt mensenrechtenorganisatie Amnesty.
Burgerwaarnemers
Veel mensen zijn bang dat het preventief fouilleren in Amsterdam niet eerlijk gaat en dat de politie bijvoorbeeld zwarte mensen er extra vaak uitpikt voor een controle.
Burgemeester Halsema denkt daar een oplossing voor te hebben: ze wil 45 burgerwaarnemers inzetten. Dat zijn mensen die kunnen controleren of de politie toch op uiterlijk en afkomst let bij het fouilleren. De politie is het daar niet mee eens, omdat het daardoor lijkt alsof mensen geen vertrouwen hebben in de politie. Nu zet de politie ook waarnemers in, die weer controleren of de burgerwaarnemers wel eerlijk zijn.