Wat is er gebeurd?

• Het is erg onrustig in Afghanistan. De terreurgroep de Taliban gebruikt daar veel geweld om aan de macht te komen. Talibanstrijders zijn nu in grote delen van Afghanistan de baas.

• Eerder kreeg Afghanistan hulp van buitenlandse militairen om tegen de Taliban te vechten. Die hulptroepen zijn inmiddels bijna allemaal vertrokken. Dat heeft te maken met een afspraak die de Taliban en Amerika maakten.

• In dit artikel leggen we je uit wat er aan de hand is en wat de gevolgen zijn. En we vertellen je ook wat de Taliban ook alweer is.

Wat is er aan de hand in Afghanistan?

De afgelopen tijd was het heel onrustig in het land met veel aanvallen. De terreurorganisatie Taliban veroverde in 1 week tijd ongeveer de helft van de 34 provinciehoofdsteden en de hoofdstad Kabul. Vooral de verovering van Kabul en de tweede grote stad Kandahar is groot nieuws. In Kabul ging de overname zo snel dat er overal auto's vaststonden van mensen die probeerden te vluchten.

"En Kandahar is waar de Taliban begonnen zijn", vertelt onze correspondent Aletta André. "Voor het eerst sinds 2001 hebben ze er weer de macht." In die tijd gebruikte de terreurgroep Kandahar als een soort hoofdstad.

Tienduizenden mensen zitten vast op plekken die veroverd zijn of waar nog gevochten wordt. Daar vallen veel burgerdoden.

Wat is de rol van Nederland en andere landen?

De afgelopen twintig jaar waren er Nederlandse militairen en ook troepen uit andere landen in Afghanistan.

Ze zijn daarheen gegaan na de aanslagen op 11 september 2001 in Amerika. Terroristen kaapten toen drie vliegtuigen. Twee toestellen vlogen in op de Twin Towers, de twee hoogste gebouwen van New York.

Het brein achter die aanslagen is Osama Bin Laden. Hij kreeg volgens Amerika daarna hulp van de Taliban in Afghanistan. En dus gingen tienduizenden Amerikaanse soldaten de strijd aan met die terreurgroep. Daarbij kreeg Amerika hulp van verschillende landen, waaronder Nederland.

De strijd tussen Amerika en de Taliban duurde tot februari vorig jaar. Ze maakten een einde aan de oorlog en sloten een akkoord. Daarin spraken ze af dat dat de Taliban Afghanistan niet meer mag gebruiken als verzamelplek voor terroristen. En dat ze vrede moeten sluiten met de regering van Afghanistan. In ruil daarvoor moesten alle buitenlandse militairen binnen twee jaar vertrekken uit het land.

De meeste soldaten zijn nu weg of vertrekken deze zomer. Dat geldt ook voor de laatste Nederlanders die daar nu nog zijn.

Inmiddels zijn er wel wat buitenlandse soldaten terug in Afghanistan. De Verenigde Staten heeft 3000 militairen gestuurd, Groot-Brittannië zet 600 soldaten op het vliegtuig naar Afghanistan. Dat is dit keer niet om tegen de Taliban te vechten, maar om Amerikanen en Britten die nog in dat land zijn te helpen.

Amerika is niet van plan om opnieuw tegen de Taliban te gaan vechten. De president van dat land zei dat al toen hij aankondigde dat hij met het vredesakkoord een einde wilde maken aan de oorlog daar. Hij zei toen dat de VS zich "onvoorwaardelijk terugtrekken". Dat betekent dat je iets hoe dan ook doet, ook als het anders uitpakt dan je wilt. In dit geval gaat dat dus om het vredesakkoord. Ook al houdt de Taliban zich daar niet aan, Amerika gaat er niks aan doen.

Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld Groot-Brittannië en andere landen. Zij beloofden twintig jaar geleden om de VS te helpen en volgen daarom nu ook het voorbeeld van Amerika. Ook Nederland vindt het nu niet nodig om opnieuw naar Afghanistan te gaan om daar te vechten tegen de Taliban. Dat heeft Ank Bijleveld gezegd, zij is de minister die erover gaat.

Wat zijn de gevolgen voor mensen die in Afghanistan wonen?

Nu bijna alle militairen uit het buitenland vertrokken zijn uit Afghanistan, komt de Taliban weer op. Ze zijn nu in grote delen van het land de baas en veroveren ook heel snel andere gebieden.

Het lukt het leger van de Afghaanse regering amper om er wat aan te doen. Veel soldaten hebben zich zonder verzet overgegeven.

Honderdduizenden inwoners zijn inmiddels op de vlucht voor de Taliban. Het is daar volgens onze correspondent voor veel mensen levensgevaarlijk. Inwoners worden gedwongen om voor de Taliban te vechten. En als mensen zeggen dat ze aan de kant van het Afghaanse leger staan, worden ze gemarteld en gedood.

Er zijn ook berichten over executies door de Taliban. Dat wil zeggen dat mensen vermoord worden. Het zou dan vooral gaan om mensen die voor internationale militairen hebben gewerkt.