Turkije uit het vrouwenrechtenverdrag, dit is wat dat betekent

Wat is er gebeurd?

  • In verschillende steden in Turkije gaan duizenden mensen de straat op om te demonstreren.

  • Doen ze omdat het Istanbul-verdrag is stopgezet: een overeenkomst dat landen verplicht om geweld tegen vrouwen aan te pakken.

  • Wat dat verdrag precies is, waarom deze mensen boos zijn en wat het betekent voor het land lees je in dit artikel.

Wat is dat Istanbul-verdrag precies?

Al ruim tien jaar kunnen landen die dat willen het Istanbul-verdrag ondertekenen in Turkije. Met dat vrouwenrechtenverdrag is het de bedoeling dat vrouwen beschermd worden en dat (huiselijk) geweld tegen hen wordt tegengegaan. Landen die dit verdrag ondertekenen, pakken ook discriminatie tegen vrouwen aan en pleiten voor gelijke behandeling van lhbti'ers.

Turkije was het eerste land dat de overeenkomst ondertekende en zich dus hardmaakte voor vrouwenrechten. Inmiddels hebben 45 landen en de Europese Unie het verdrag ondertekend. Maar nu trekt Turkije zich dus terug en stapt uit de overeenkomst.

En om die redenen gingen eerder, maar ook nu weer, duizenden mensen in verschillende steden in Turkije de straat op om van zich te laten horen. Ze zijn woest, maken zich zorgen en zijn bang. Want in Turkije is geweld tegen vrouwen een serieus probleem. Meer dan een derde van de Turkse vrouwen heeft er weleens te maken met geweld van een partner. "Elke dag sterft in Turkije een vrouw door geweld van een man in haar omgeving", zegt correspondent Mitra Nazar.

Waarom stapt Turkije uit het verdrag?

De regeringspartij in Turkije vindt dat de overeenkomst niet meer in lijn is met de traditionele normen en waarden van het land. En ze vinden dat het opkomen voor lhbti'ers ervoor zorgt dat homoseksualiteit wordt aangemoedigd: ook dat komt niet overeen met de waarden.

"Dit verdrag heeft onze traditionele familiestructuur kapotgemaakt", zegt Mehmet Ali Güldemir van een Turkse religieuze overheidsinstantie. "Het heeft voor onnodige scheidingen gezorgd. Een vrouw die geweld ervaart moet eerst in kalmte praten met haar man", zegt hij.

Er komt wel een nieuw plan voor in de plaats. President Erdogan heeft een eigen actieplan opgesteld om geweld tegen vrouwen alsnog te bestrijden, dat volgens hem beter overeenkomt met de Turkse traditionele waarden. Hij snapt dan ook niet waarom er boosheid is. "Veel mensen zien onze terugtrekking uit het verdrag als een stap terug", zei hij tijdens een toespraak. "Maar onze strijd tegen geweld tegen vrouwen begon niet met dit verdrag en zal ook niet eindigen nu we het opzeggen."

"Activisten hebben alleen weinig vertrouwen in dat plan", zegt Mitra. Lhbti'ers hebben volgens de activisten juist te maken met geweld, omdat zij niet over gelijke rechten beschikken. "De kracht van het Istanbul-verdrag is dat er geprobeerd wordt om dit soort problemen bij de wortels aan te pakken", zegt ze.

Wie vindt wat?

Veel mensen zijn dus boos en vinden dat vrouwen beschermd moeten blijven worden volgens het Istanbul-verdrag. "Ik weet zeker dat er in andere landen ook vrouwen zijn die te maken hebben geweld, verkrachting en misbruik. Maar uiteindelijk weten zij dat die mensen worden gestraft. En de staat zal ze beschermen. Maar ik kan dat niet zeggen", zegt een demonstrant.

Het protest gaat verder dan opkomen voor vrouwenrechten. "Ze richten zich ook tegen de regering van president Erdogan, die in hun ogen het land een steeds conservatievere kant op trekt. De traditionele rolverdeling tussen mannen en vrouwen is daarbij de norm", zegt Mitra.

Ook in ons land maken mensen zich hard voor wat er in Turkije gebeurt. Onlangs lagen er op de Dam in Amsterdam 35 rode hakken om aandacht te vragen voor geweld tegen vrouwen. Dat is gedaan omdat de organisator, Yesim Candan, vindt dat er te weinig over wordt gepraat. "Het is echt verschrikkelijk wat deze vrouwen moeten doormaken", zegt ze. "Ik kon niets anders dan actie ondernemen. Awareness creëren, onze stem laten horen en laten zien dat we deze vrouwen steunen. Dat vind ik belangrijk."

En er zijn andere landen die het ook niet vinden kunnen dat Turkije uit het verdrag stapt. De Europese Unie en de Verenigde Staten spraken het land er eerder al op aan en riepen op om de overeenkomst in stand te houden.

Maar, de meningen zijn alsnog verdeeld, want niet elk land steunt het verdrag. Polen bijvoorbeeld, staat niet meer volledig achter het verdrag en heeft ook besloten om eruit te stappen.