Waarom zijn er nu rellen in Noord-Ierland?

Wat is er gebeurd?

  • Al anderhalve week zijn er rellen in Noord-Ierland, een gebied in het Verenigd Koninkrijk. Afgelopen nacht gebruikte de politie voor het eerst in zes jaar een waterkanon, eerder vlogen al auto's en een Britse dubbeldekkerbus in de fik. Agenten zijn bekogeld met bakstenen, benzinebommen en putdeksels.

  • Het was lange tijd vrij rustig in Noord-Ierland, maar de rellen doen denken aan de jaren '60 tot '90 van de vorige eeuw. Toen was er een burgeroorlog in het gebied.

  • Het zijn vooral jongeren die nu de straat op gaan om te rellen en zelfs kinderen doen mee. Wij leggen je uit waarom ze dat doen.

Waarom is dit nieuws?

Een brandende dubbeldekkerbus, de politie die een waterkanon inzet en bekogeld wordt met stenen met tientallen gewonde agenten tot gevolg... Het is al dagen zo onrustig in Noord-Ierland dat lokale politici de boel zo snel mogelijk willen oplossen.

En ook de Britse premier Johnson en het Amerikaanse Witte Huis hebben al bezorgd gereageerd. Volgens de politie zijn het de ergste rellen in jaren en is het een wonder dat er geen zwaargewonden of doden zijn gevallen.

Om te begrijpen waarom de rellen er op dit moment zijn, moet je ook de geschiedenis van Noord-Ierland een beetje kennen. In dat gebied zijn namelijk al heel lang spanningen tussen katholieken en protestanten. En dat zijn bepaald geen vrienden van elkaar.

Zo worden ze het al heel lang maar moeilijk eens over de vraag waar Noord-Ierland bij moet horen. Op dit moment is dat dus het Verenigd Koninkrijk, waar veel protestanten wonen. Helemaal prima, aldus de protestantse Noord-Ieren. Maar de katholieke groep wil veel liever onderdeel worden van Ierland, omdat dat dan weer een meer katholiek land is.

The Troubles

De spanning tussen beide groepen liep in het verleden zo hoog op, dat iedere groep zelfs een eigen militaire tak heeft. De protestanten de UDA en de katholieken de IRA.

In 1969 loopt een ruzie tussen die twee groepen zo uit de hand dat er een jarenlange burgeroorlog in het gebied volgt: the Troubles. Bijna dagelijks zijn er schietpartijen, bomaanslagen en politieke moorden. De Britse regering stuurt het leger om het gebied weer rustig te krijgen maar dat gooit alleen maar olie op het vuur.

Een van de bekendste dieptepunten van the Troubles was Bloody Sunday (ja, van het liedje). Tijdens een protest schoot het Britse leger 26 ongewapende demonstranten neer, 14 overleefden dat niet. De meesten waren rond de zeventien jaar oud en werden neergeschoten terwijl ze voor de militairen op de vlucht sloegen.

In 1998 kwam er vrede met het zogenaamde Goede Vrijdagakkoord. Daarna bleef het lange tijd rustig.

Waarom zijn er nu dan toch weer rellen?

Dat heeft eigenlijk met twee dingen te maken. Allereerst: de Brexit. Je weet nog wel: dat ingewikkelde proces waarbij het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie stapte.

Ierland hoort sinds die Brexit nog wel bij de EU, maar het Verenigd Koninkrijk niet meer. En die ene vraag is nu dus weer terug: waar hoort Noord-Ierland bij? De katholieken willen nog steeds bij Ierland, de protestanten bij het Verenigd Koninkrijk.

Maar dat is nog niet alles. D'r is ook veel gedoe om landsgrenzen waar de Brexit voor heeft gezorgd. Omdat het Verenigd Koninkrijk uit de EU is gestapt (en Noord-Ierland dus ook), moet er een 'harde grens' komen tussen Ierland en Noord-Ierland. Maar als die grens er komt, is dat alleen maar reden voor meer ruzie. Want, zeggen de protestanten, door zo'n harde grens gaat Noord-Ierland nog minder bij het Verenigd Koninkrijk horen.

Begrafenis

Een tweede reden dat de rellen weer zijn opgelaaid, is een begrafenis van een bekende katholieke politicus. Bij zijn uitvaart waren honderden mensen uitgenodigd, die ook geen mondkapje droegen of afstand hielden.

Vorige week besloot de politie om geen van de aanwezigen een boete te geven voor het overtreden van de coronaregels. Tot grote woede van de protestanten, die vinden dat de katholieken hiermee zijn gematst.

En nu?

De Britse premier Johnson heeft dus al gezegd dat hij erg bezorgd is over het geweld en riep op rustig te blijven. De premier van Ierland heeft gezegd dat de leiders van zowel de protestanten als de katholieken hun best moeten doen om de spanning weg te nemen en de rust te herstellen.

Hoe het nu verder gaat, is nog maar even de vraag. Als de rellen nog verder escaleren en er bijvoorbeeld een dode valt, zou het zomaar kunnen dat deze ruzie nog flink uit de hand loopt.