Zo zit het met matchfixing in Nederland

Wat is er gebeurd?

  • Ook in Nederland is waarschijnlijk sprake van matchfixing: het vooraf 'fiksen' van de uitslag van een wedstrijd in ruil voor geld.

  • Eerder bleek al dat het afgelopen jaar minstens zes Nederlandse darters zijn gevraagd om expres slechter te gooien in ruil voor geld, zodat mensen met voorkennis op die wedstrijden kunnen gokken.

  • Nu blijkt ook dat meerdere basketballers van eredivisieclub Aris Leeuwarden in 2019 mogelijk expres wedstrijden verloren.

Hoe vaak komt matchfixing voor in Nederland?

Precieze cijfers daarover zijn niet bekend. Wél was er in 2013 een groot onderzoek onder honderden sporters en scheidsrechters. Daaruit bleek dat meer dan een kwart - van de mensen die meedeed aan het onderzoek - denkt dat er weleens matchfixing voorkomt in de omgeving. Acht procent kende mensen die door matchfixers zijn benaderd en vier procent werd zelf gevraagd.

Maar er werd toen niet ingezoomd op bepaalde sporten en wedstrijden. Uit onderzoek van de NOS blijkt nu dat er mogelijk sprake was van expres verliezen door drie basketbalspelers in de Nederlandse eredivisie. Ook zijn minstens zes Nederlandse darters het afgelopen jaar benaderd om expres te verliezen

Hoe kom je erachter dat een team expres verliest?

Dat is niet makkelijk te bewijzen. Om dat uit te leggen, zoomen we in op de mogelijke matchfixingszaak in de basketbalwereld. Meerdere matchfixingonderzoekers zeggen tegen onze collega's van de NOS dat er allerlei verdachte dingen gebeurden tijdens de wedstrijden van Aris in het seizoen van 2018/2019.

Zo speelde Aris de ene week heel goed en een week later bakten ze er ineens niets van. Sommige spelers verliezen bijvoorbeeld opvallend vaak de bal en scoren veel minder. Uit onderzoek van matchfixingsexperts komen drie spelers naar voren die opvallend slecht speelden tijdens verdachte wedstrijden. Nooit eerder werd een Nederlands team verdacht van het expres verliezen van zo veel wedstrijden in een seizoen.

Zelf zeggen de verdachte spelers nooit expres verloren te hebben, maar toch zijn er meerdere opvallende zaken die wél heel veel op matchfixing lijken.

Om te gokken op wedstrijden heb je voor sommige websites een account nodig. Daarop zet je dan geld, waarmee je op wedstrijden kan gokken. Zet je geld in op een hele goede ploeg, dan win je je inzet terug plus een klein beetje extra. Maar zet je geld in op de ploeg waarvan veel kenners denken dat die kansloos is, dan kan je in één klap een heleboel verdienen. Maar de kans dat je dan wint, is natuurlijk een stuk kleiner.

Normaal gesproken wordt voor zo'n 250.000 euro gegokt op een Nederlandse basketbalwedstrijd. Bij Aris was dat in 2019 bij meerdere wedstrijden veel meer. Ook werd er ineens onverklaarbaar veel geld ingezet op verlies van Aris. Het lijkt er dus op dat de gokkers al voor de wedstrijd wisten hoe de wedstrijd zou gaan verlopen.

Waarschijnlijk werkten de spelers samen met Koreaanse gokkers. Die zetten vlak voor de wedstrijd via speciale gokaccounts tienduizenden euro's in op verlies van de Friezen. Daarna zijn de accounts nooit meer gebruikt om te gokken. Dat is een methode die matchfixers vaker gebruiken om geen sporen achter te laten.

Hoezo gokken Zuid-Koreanen op Nederlandse wedstrijden?

Dat weten we niet precies. Wat we wel weten: vanuit de hele wereld wordt er gegokt op het Nederlandse basketbal. Via livestreams bij online gokbedrijven kun je vanuit Korea makkelijk wedstrijden volgen in vrijwel iedere sporthal in Nederland.

Ook opvallend, om de context een beetje te schetsen. In 2015 was er een groot matchfixingsschandaal in het Zuid-Koreaanse basketbal. Toen werden verschillende spelers en een coach geschorst. Of dezelfde gokkers nu in Nederland actief zijn is onbekend.

Daarnaast valt op dat één speler - die tijdens dat schandaal in Zuid-Korea basketbalde - in 2019 bij Aris in Nederland in het veld stond. Die speler werd toen niet verdacht van matchfixing, maar nu wel. "Vreemd toeval", noemt hij het stellig. "Ik ben nooit benaderd door iemand, of in contact geweest met mensen die zoiets doen."

Nederland is internationaal gezien ook geen topland qua basketbal. Spelers in de eredivisie verdienen veel en veel minder dan in bijvoorbeeld de NBA, de Amerikaanse basketbalcompetitie. Gokbendes benaderen daarom spelers in lagere competities, omdat zij het geld goed kunnen gebruiken. In andere sporten zie je vaak ook dat matchfixers spelers benaderen die relatief minder verdienen.

Meer weten?

Wat gaat er nu mee gebeuren?

Expres verliezen voor geld is natuurlijk hartstikke illegaal. Als je betrapt wordt, krijg je een schorsing, boete en soms zelfs een gevangenisstraf die kan oplopen tot vier jaar. Toch is bewijs vinden heel moeilijk. Zo wil een Koreaans gokbedrijf niet meewerken aan het onderzoek van het Instituut Sportrechtspraak. Ook zegt een van de verdachte spelers dat-ie slecht speelde vanwege een blessure en dus niet omdat-ie omgekocht was. Wij noemen daarom ook niet de namen van de spelers, omdat we niet voor 100 procent bewijs hebben ondanks de zware verdenkingen. Ook zijn de verdachte spelers gestopt met basketballen of spelen ze inmiddels bij een andere club.

Waarom gebeurt er zo weinig tegen matchfixing?

Bewijs vinden, is heel moeilijk. Ook is het voor het Instituut voor Sportrechtspraak, die in Nederland onderzoek doet naar matchfixing, lastig om spelers te veroordelen. Zo kan je spelers die inmiddels niet meer in Nederland spelen moeilijk straffen. Ook zijn ze afhankelijk van andere landen. Die moeten meewerken om bijvoorbeeld gegevens deze kant op te sturen, maar dat gebeurt lang niet altijd. Het instituut wil daarom dat er een speciale opsporingsinstantie komt om matchfixing aan te pakken.

Waarom zie je matchfixing vaak in de lage competities?

Matchfixers azen vaak op sporters die relatief weinig verdienen. Volgens experts komt dat, doordat grote sporters met miljoenen op hun bankrekening het risico om illegaal extra geld te kunnen verdienen, minder snel zullen nemen.