Wat is er gebeurd?
Misschien mocht je deze week voor de eerste keer stemmen. Of misschien mocht je dat nog net niét, omdat je nog geen 18 bent.
Want om te stemmen bij de verkiezingen moet je meerderjarig zijn, volwassen volgens de wet dus. Dat is in Nederland de regel.
Maar waarom is dat eigenlijk zo? En is het goed dat je pas vanaf je 18e mag stemmen, of moet die stemleeftijd misschien omlaag?
Waarom moet ik dit weten?
Het nieuws over de verkiezingen vliegt je deze week om de oren. Politici probeerden je in debatten op tv over te halen voor hen te kiezen, en op Insta riepen veel bekende mensen in hun story op: ga stemmen!
Leuk voor iedereen die al mag stemmen, maar als je nog geen 18 bent, heb je daar niet zo veel aan. En dat geldt ook voor de uitslagen van de verkiezingen, want daar heb jij niet echt invloed op gehad.
Misschien vroeg je je de afgelopen dagen af: waarom eigenlijk niet? Waarom mag ik in Nederland pas stemmen als ik 18 ben, en niet al met 16 jaar? Vijf vragen en antwoorden.
Waarom is de leeftijd om te stemmen 18 jaar?
Op je achttiende ben je in de ogen van de wet volwassen: je moet belastingaangifte doen, wordt berecht als volwassene en moet allerlei besluiten nemen, waarvoor je dan ook nog juridisch aansprakelijk bent. Daarom is over (bijna) de hele wereld bepaald dat 18 jaar óók de leeftijd is waarop je mag gaan stemmen.
Over die stemleeftijd is nu wel discussie. Steeds meer deskundigen vinden dat-ie omlaag moet. Bijvoorbeeld naar 16 jaar. Politicoloog Sarah de Lange is één van die deskundigen. Ze gaf daarover ook advies aan het kabinet.
Sarah: "Nederland scoort slecht op politieke interesse en betrokkenheid onder jongeren. Weinig jonge mensen stemmen. Praktisch opgeleiden al helemaal niet." Sarah zegt dat als de stemleeftijd 16 wordt, het makkelijker is om jongeren politiek betrokken te maken, bijvoorbeeld op school. Ook is de kans groter dat jongeren op die leeftijd gaan stemmen. "En wie de eerste keer dat-ie mag stemmen ook gáát stemmen, gaat later ook vaker naar de stembus."
Hoe had de verkiezingsuitslag eruit gezien als alleen jongeren hadden gestemd?
De winnaars van deze verkiezingen dan waarschijnlijk wél hetzelfde geweest. Hoewel: D66 zou dan de grootste partij worden, de VVD stond dan op plek twee. En GroenLinks stond dan - in plaats van de PVV nu - op plek die.
Ook was er nog meer steun geweest voor de nieuwe politieke partijen: DENK en Volt zouden ruim twee keek zo groot zijn als alleen jongeren hadden mogen stemmen. En ook FvD zou groter zijn.
Zijn er landen waar je wel mag stemmen als je nog geen 18 bent?
In Oostenrijk, Malta, Brazilië en Ecuador kan je al stemmen op je 16e. En in sommige landen, zoals Duitsland en Schotland, mag je op je 16e meestemmen voor regionale verkiezingen.
Om te zorgen dat jongeren niet zomaar op een partij stemmen, krijg je in Oostenrijk op de middelbare school les in hoe je je kan verdiepen in standpunten van partijen, een respectvol debat aangaat en hoe het nou eigenlijk in z'n werk gaat, stemmen.