Wat is er gebeurd?

• Er moet per direct een streep door de avondklok, zei de rechter. Een andere, hogere rechter stelde dat besluit van de eerste rechter daarna uit tot vrijdag.

• Dat wil zeggen dat de avondklok in ieder geval nog tot vrijdag geldt. Op die dag of kort daarna beslist de hogere rechter of de avondklok volgens de wet mag.

• Hoe kan het dat een rechter een coronaregel kan schrappen? Dat leggen we je hieronder uit.

Waarom moet ik dit weten?

Deze rechtszaak gaat over de coronaregels waar je je al een hele tijd aan moet houden. Actiegroep Viruswaarheid is het met veel regels niet eens. Daarom spant die club rechtszaken aan tegen de mensen die de regels bedacht hebben. Dat zijn de mensen in de politiek.

Als de rechter Viruswaarheid gelijk geeft, kan het zo zijn dat die uitspraak van de rechter invloed heeft op de coronaregels en dus op jouw leven.

Waarom beslist de rechter hierover?

Dat heeft te maken met het politieke systeem dat we in Nederland gebruiken. We noemen dat trias politica en het betekent dat we drie belangrijke machtsplekken hebben die elkaar controleren.

Je hebt de wetgever, dat is de macht die de wetten en regels bedenkt. Bij die wetgevende macht horen de politici in de Eerste en Tweede Kamer. We noemen die mensen ook wel volksvertegenwoordigers. Dat wil zeggen dat zij namens alle Nederlanders wetten en regels maken.

De uitvoerende macht is de regering. Die bestaat uit de koning en alle ministers. Zij zorgen ervoor dat wat er in de gemaakte wetten en regels staat, ook gebeurt. Daar maken ze dan plannen voor. Het kabinet bestaat uit alle ministers en alle staatssecretarissen. Die voeren de plannen uit.

En dan is er nog een rechterlijke macht. De rechter dus. Die controleert of we ons wel aan de wetten en regels houden. Als dat niet zo is, geeft de rechter je een straf. Dat geldt voor iedereen, dus ook voor de mensen die bij de wetgevende en uitvoerende macht horen.

Uitstel

Gistermiddag controleerde de rechter dus of de uitvoerende macht het wel goed gedaan heeft. De rechter concludeerde toen dus van niet en zei dat de avondklok exit was. Toch pakte dat uiteindelijk anders uit.

Wie het niet eens is met een uitspraak van de rechtbank, kan in hoger beroep gaan. Dat deed het kabinet. Na een hoop gedoe in de rechtszaal, besliste de hogere rechter dat het eerdere besluit over de avondklok nog niet ingaat.

Dat heeft te maken met een supersnelle spoedwet waar het kabinet nu aan werkt. Daarmee repareren politici de fouten die eerder gemaakt zijn en hopen ze dat ze de avondklok dit keer wél terecht door kunnen zetten.

In de praktijk zou dat willen zeggen dat de avondklok dan gister afgeschaft zou worden en vanaf vrijdag misschien weer gaat gelden. Dat is voor iedereen onhandig en verwarrend, zeiden politici. De rechter stemde daar uiteindelijk mee in en daarom geldt nu dus nog steeds een avondklok.

Hoe het nu verdergaat met de coronaregels

Het kabinet wil per se dat de avondklok blijft. Daarom wacht het kabinet ook niet af wat de rechter vrijdag gaat zeggen. Er ligt al een spoedwet klaar, die is ondertekend door de koning. Ook ligt-ie al op het bureau bij de allerhoogste rechters, de Raad van State.

In die spoedwet staat eigenlijk precies hetzelfde als in de vorige waarover de rechter zei dat-ie niet goed was. Het enige verschil zit hem nu in de kleine lettertjes. Het kabinet dient dus precies hetzelfde plan in, maar probeert er nu voor te zorgen dat het juridisch klopt zodat de avondklok kan blijven.

Demissionair premier Rutte houdt vol dat de avondklok heel belangrijk is. Hij zegt op basis van advies van deskundigen dat de avondklok nodig is om te voorkomen dat veel mensen de besmettelijkere varianten van het coronavirus krijgen. Daarom zegt hij: "Om uiteindelijk meer vrijheden terug te krijgen is de maatregel van belang."