Wat is er gebeurd?
Er is al jaren gedoe over het geld dat het koningshuis krijgt. Amalia krijgt vanaf haar 18e bijvoorbeeld 1,6 miljoen euro per jaar, dat is 4000 euro per dag.
Sommige politici vinden dat te veel geld, of willen zelfs die uitkering voor het koningshuis afschaffen. Maar toch kan dat niet zomaar. Wij leggen je in dit artikel uit hoe dat komt.
Waarom moet ik dit weten?
Amalia heeft dus waarschijnlijk best wat meer te besteden dan jij. Vanaf 7 december 2021 is ze 18 en heeft ze recht op een grondwettelijke uitkering, omdat ze dus waarschijnlijk op een dag koningin wordt. Ze krijgt vanaf dan elk jaar 1,6 miljoen euro op haar rekening gestort.
De hoogte van het bedrag kan wel aangepast worden, maar afschaffen van de uitkering gaat moeilijk en gebeurt waarschijnlijk niet. Dat komt doordat deze afspraken vastgelegd zijn in artikel 40 van de Grondwet. In dat artikel staat dat de koning, zijn partner en in dit geval de oud-koningin een uitkering ontvangen van de staat. Bovendien bepaalt die 'Wet financieel statuut van het Koninklijk Huis' dat de koning én zijn opvolger, als die 18 jaar of ouder is, geld krijgt.
Die wet was er vroeger niet. Maar omdat het koningshuis te veel uit eigen zak moest betalen, is-ie er in de jaren zeventig van de vorige eeuw gekomen. De belangrijkste reden is dat de koning en de troonopvolger onafhankelijk moeten zijn. Als Amalia bijvoorbeeld in de Albert Heijn werkt, is dat meteen in het nieuws en is het ook een soort reclame voor die supermarkt. En met een lagere uitkering gebeurt het misschien ook sneller dat ze geld aannemen in ruil voor het promoten van iets. Want je moet toch rondkomen. En dat mogen de koning en Amalia absoluut niet doen, om die onafhankelijkheid te bewaren dus.
Wie vindt wat?
Er zijn partijen in de Tweede Kamer die vinden dat het bedrag voor Amalia en de koning veel te hoog is. Drie jaar geleden wilden de PvdA, PVV, SP, D66 en GroenLinks al dat het bedrag omlaag zou gaan. Ronald van Raak van de SP zei op de radio: "1,5 miljoen voor een prinsesje dat 18 wordt en gaat studeren, dat vind ik gewoon te veel."
Ook veel burgers zijn het niet eens met het bedrag. In een onderzoek van EenVandaag zei driekwart van de mensen dat ze de uitkering van Amalia te hoog vinden.
Maar hoe doen andere landen het? In andere koninkrijken in Europa krijgt de troonopvolger niet al vanaf zijn of haar 18e zo'n bedrag. In België bijvoorbeeld, krijgt prinses Elisabeth haar toeslag niet wanneer zij nog aan het studeren is, maar pas wanneer ze ook echt voor het koninkrijk aan het werk gaat. Dat is als ze bijvoorbeeld op staatsbezoek gaat bij een ander land, een belangrijk museum opent, of handjes gaat schudden van mensen op straat.
Toen Willem-Alexanders 18 werd, in de jaren tachtig, was er dezelfde discussie. Er ontstond een debat over de leeftijd waarop hij koning mocht worden. Door die te verhogen van 18 naar 21 jaar, zou de kroonprins later een uitkering krijgen. Andrée van Es, toen fractievoorzitter van de PSP (de Pacifistisch Socialistische Partij, die opging in GroenLinks), zei: 'Voor mij maakt het niets uit of een snotneus van 18 zoveel geld krijgt of een snotneus van 21. Ik heb bezwaar tegen het feit dat leden van het Koninklijk Huis zoveel geld verdienen.'
Er zijn ook partijen die de uitkering verdedigen. Premier Rutte doet dat al jaren, en ook het CDA en de ChristenUnie zijn fan van het koningshuis en hoe alles nu geregeld is. 'De Koning(in) vertegenwoordigt de eenheid van het volk en spoort de leden van de regering aan tot een eerlijk en goed bestuur', zei de ChristenUnie al eens. Terecht zo'n uitkering, vinden ze.
Wat vind jij: is het terecht dat de prinses zoveel geld krijgt?