Wat is er gebeurd?
De komende weken volgen we De examenklas van 2020: een door ons samengestelde klas met eindexamenleerlingen van alle niveaus.
Met die klas hebben we het deze week over het centraal eindexamen. Eigenlijk zou dit de week zijn waarin je klaar zou zijn met al je centrale eindexamens, maar vanwege corona werd de boel afgelast.
We vroegen jullie om er een vragenlijst over in te vullen. Daar kwam uit dat twee op de vijf eindexamenleerlingen liever wel het centraal eindexamen had gemaakt. En dan vooral om te ervaren hoe het is om een paar uur lang te pennen in een gymzaal.
Waarom moet ik dit weten?
Bijna 200.000 leerlingen zitten nu in hun examenjaar. Jarenlang werkten zij naar de examens toe, maar op 24 maart hoorden ze: het centraal eindexamen gaat niet door. Scholen beslissen nu op basis van schoolexamens of leerlingen geslaagd zijn of niet.
Als het centraal eindexamen niet doorgaat, is het dan überhaupt nog wel nodig? In onderstaand artikel leggen we uit wat jullie vinden, en ook hoe er in het onderwijs over gedacht wordt. Voegt het eindexamen wat toe of kan het ook anders?
Wie vindt wat?
Minder dan de helft van jullie wil het centraal eindexamen liever wel maken. Een meerderheid is dus blij dat het dit jaar niet doorgaat. Van de ruim 2000 mensen die onze vragenlijsten invulden zegt bijna de helft dat een slechte voorbereiding de belangrijkste reden is dat ze het centraal eindexamen niet wilden maken.
Bijvoorbeeld Iris (18). "Ik heb nu te weinig lessen gehad, te weinig voorbereiding en omdat iedereen ook thuis zit heb je wat mij betreft eigenlijk gewoon minder concentratie." Bijna 30 procent geeft ook ook aan er geen zin in te hebben.
De belangrijkste reden om wél een centraal eindexamen te maken, is voor veel mensen de ervaring van een centraal eindexamen meemaken. Bijvoorbeeld voor Ayla (18). "Dat in die zaal zitten, dat blokken in de meivakantie, je wil het gewoon meemaken."
Ook Lucia (16) baalt. "De spanningen die je van tevoren hebt met het leren: ga ik alles wel op tijd kennen, of red ik het net niet? Tot de spanningen die je daarna hebt: heb ik het wel goed gemaakt, ga ik wel slagen, ga ik zakken? Dat hebben we allemaal niet meer." Zo'n 8 procent zegt dat ze de centraal eindexamens wilden gebruiken om de cijfers op te krikken.
'Meisjes doen het hele jaar hun best, jongens pas op het einde'
Volgens hoogleraar sociologie Herman van de Werfhorst, die onderzoek doet naar onderwijs, kunnen we niet na dit jaar de conclusie trekken dat het centraal eindexamen kan worden afgeschaft. "Zo'n toets, die iedereen in heel Nederland krijgt, heeft heel veel waarde voor je diploma", zegt hij. "Daarmee geef je aan de buitenwereld aan wat je kan en wat er van je verwacht mag worden."
Van de Werfhorst vertelt er wel bij dat de waarde van het diploma van dit jaar niet ineens veel minder is geworden. "Scholen en ook leerlingen hebben jarenlang naar die examens toegewerkt. Ook zijn ze met alle stof voor de examens bezig geweest. Ze hebben eigenlijk alleen het centraal eindexamen niet hoeven maken. Voor de rest hebben ze alle voordelen van zo'n standaardtoets meegekregen."
Eén groep die er waarschijnlijk iets minder voordeel bij heeft, zijn jongens. "Die doen het vaker beter op het eindexamen, terwijl meisjes het beter doen op het schoolexamen. Dat heeft ermee te maken dat jongens op het eind vaak pas hun best gaan doen. Het is nog even afwachten of jongens dit jaar ook echt slechter gaan scoren vanwege het wegvallen van het centraal examen."
Niet in mei, maar examens verspreid over het hele jaar
Maar kan het ook anders? De vereniging van middelbare scholen, de VO-Raad, deed in 2018 al onderzoek naar het centraal eindexamen. Daarin werd onder meer gesproken over het spreiden van het centraal examen. Dus niet alleen in mei eindexamens, maar meer verspreid over het jaar.
Ook was een van de ideeën om alleen voor de kernvakken centraal examen te doen. Volgens de VO-Raad verlicht je zo de druk op het centraal examen. Óf en wanneer dit gaat gebeuren, is niet duidelijk. Het is aan het ministerie van Onderwijs om daar een beslissing over te nemen.
"Wat we ook moet beseffen is dat Nederland heel erg bezig is met examens, maar dat dat in andere landen helemaal niet bestaat", vertelt hoogleraar Van de Werfhorst. Hij noemt als voorbeeld high schools in Amerika. Daar verschilt het per high school wanneer je geslaagd bent. "Daar zegt een diploma ook niet zoveel. Het heeft veel minder waarde dan hier."