Wat is er gebeurd?
Een schietpartij, een aanslag, of zelfs een terroristische aanslag: het zijn termen die je weleens in onze video's voorbij ziet komen.
Over het gebruik daarvan krijgen we vaak vragen. Wanneer noemen we iets bijvoorbeeld een aanslag, en wanneer een terroristische aanslag?
In dit artikel leggen we uit wanneer we dat wel en niet doen.
Waarom moet ik dit weten?
Misschien loop je zelf ook wel rond met vragen over hoe wij over een aanslag hebben bericht.
Zo ook Josylvio. De rapper plaatste deze reactie ons onder onze video over een aanslag in Dayton in de Verenigde Staten: "Dit noem je een terroristische aanslag! Niet een gewone aanslag!".
Die reactie kreeg veel likes. Het is niet een vraag die makkelijk te beantwoorden is. Als er een aanslag plaatsvindt, maken wij elke keer weer de afweging of we die terroristisch noemen of niet. Dat is dus bij elke aanslag weer anders.
Er zijn een paar begrippen belangrijk: schietpartij, aanslag en terroristische aanslag. Er zit een groot verschil tussen deze begrippen. Een schietpartij is een incident waarbij (twee) partijen elkaar beschieten. Een aanslag is een gewelddadige aanval waar niet perse slachtoffers bij hoeven te vallen om het een aanslag te noemen. Een aanslag verstoort de samenleving.
Als laatste: een terroristische aanslag. Om een aanslag terroristisch te noemen, moet het aan een paar punten voldoen. De dader handelde:
- uit naam van zijn geloof, een politiek standpunt of ideologie;
- omdat hij angst wil zaaien;
- omdat hij iets van de overheid wil.
Waarom iemand een aanslag pleegt, is moeilijk om te bepalen. Zeker in de eerste uren na of tijdens de gebeurtenis. De volgende belangrijke vraag is: hoe besluiten we of een aanslag alleen een aanslag is, of meer? Leggen het stap voor stap uit aan de hand van een voorbeeld.
De eerste uren van het nieuws: Als redactie zoeken we gelijk uit of de informatie over de aanslag klopt. We verzamelen zoveel mogelijk informatie. Vaak is er niet veel meer informatie beschikbaar dan de locatie, een schatting van gewonden of doden en hoeveel schutters of daders er zijn. We willen het nieuws snel, maar feitelijk, brengen. Zolang we niet zeker weten wat er aan de hand, noemen we het vaak een aanslag. Check hier hoe we dat deden bij de aanslag in Utrecht.
Een dag later: We weten vaak al veel meer over wat er is gebeurd. Het kan zo zijn dat we extra informatie hebben waardoor we de aanslag nu wél terroristisch noemen. Zoals deze zomer bij een aanslag in El Paso in Texas.
Na een dag bleek dat de schutter het specifiek gemunt had op mensen uit Mexico. Die informatie kwam pas na een dag, dus pas toen besloten we de aanslag terroristisch te noemen. Dit is een goed voorbeeld van dat het een dag kan duren voordat je een terroristische aanslag kunt vaststellen.
Soms is het na een dag ook nog niet duidelijk. Dan hebben we langer de tijd nodig om uit te zoeken wat er precies is gebeurd.
Wie vindt wat?
We krijgen veel DM's en reacties zoals die van Josylvio onder onze video's en foto's op insta. Zoals je hierboven kunt lezen, is elke aanslag weer anders en vaak veranderen we hoe we het noemen zodra er meer informatie is.
We krijgen ook veel van dit soort reacties: "Als het een moslim was, zouden jullie het al lang terrorisme noemen!" Maar: afkomst en geloofsovertuiging spelen geen onderdeel in of wij een aanslag terrorisme noemen of niet.
De NOS zei daar eerder het volgende over: "In het verleden zeiden we dat er sprake moest zijn van een politiek motief, maar dat is soms lastig vast te stellen. Daarom is onze definitie nu breder: als de aanslag als doel heeft maatschappelijk ontwrichtend te zijn, en ook echt maatschappelijk ontwrichtend is, noemen we het ook terrorisme. Maar soms is het moeilijk. Het nieuws ontwikkelt zich, vaak is er later meer informatie en soms moeten we de omschrijving dan aanpassen."