Wat is er gebeurd?
Afgelopen weekend werd een Facebookgroep aangemaakt voor vrouwen die te maken hebben gehad met 'exposing'. De groep heeft inmiddels meer dan honderd leden.
Exposen betekent ontmaskeren. Het gaat om naaktfoto's of filmpjes van iemand die worden gedeeld op bijvoorbeeld Telegram. Maar ook het telefoonnummer en social media-account wordt verspreid.
Met de Facebookgroep wil de initiatiefnemer de exposers laten boeten voor hun daden. Hoe ze dat wil doen, wat exposen precies is en wat jij ertegen kunt doen, leggen we je uit in dit artikel.
Wat is exposen?
Exposen betekent ontmaskeren. Het gaat om het verspreiden van onder meer naaktfoto's, telefoonnummers en woonadressen van vrouwen op social media platforms of chatgroepen. Maar soms gaat het ook om een gewone selfie van iemand. De kans is erna groot dat het slachtoffer word lastiggevallen, uitgescholden voor hoer of slet, bedreigd of gechanteerd.
Waarom moet ik dit weten?
Instanties die erover gaan krijgen veel meldingen binnen van online seksmisbruik. "Precieze cijfers hebben we niet, maar het is zeker een heel groot probleem", zegt Loredana Alasia van Fier. Ook veel minderjarigen worden exposed. Misschien ben jij weleens gestalkt, bedreigd of exposed en weet je niet goed waar je terecht kunt. Doe je aangifte, dan neemt de politie dat zeker serieus. Maar toch voelen veel meiden zich machteloos op het moment dat ze worden exposed.
Ouassima (26) overkwam dat ook, maar liet het er niet bij zitten. Onder meer haar telefoonnummer en woonadres werden gedeeld op Telegram, waarna ze meer dan dertig telefoontjes per dag kreeg en massaal werd geappt door onbekenden. "Je voelt je vreselijk op zo'n moment. Via WhatsApp werden hele nare dingen tegen me gezegd. Ik heb toen meteen aangifte gedaan."
Veel vrouwen zijn nog veel te bang om hun verhaal te delen volgens Ouassima. "In sommige culturen is het nog altijd lastig om hier een gesprek over te voeren met je familie. Veel meiden schamen zich ervoor. Je schaadt de eer van je ouders als zoiets boven water komt. In het ergste geval krijg je geen steun of willen ze niets meer met je te maken hebben." Volgens Ouassima weten de exposers heel goed dat de vrouwen zich machteloos voelen en daarom zou het een interessant spel voor ze zijn.
Ouassima koos ervoor om werk te maken van het probleem en startte een Facebookgroep voor vrouwen die exposed zijn. "Laten we dit probleem met z'n allen aanpakken, dacht ik. Er zitten nu ongeveer honderd vrouwen in de groep die steun bij elkaar zoeken." Uiteindelijk willen ze met z'n allen aangifte doen. "Het zou nog mooier zijn als we allemaal bewijs verzamelen en hier serieus politiewerk van maken. Hoe meer vrouwen dit aankaarten, hoe groter de kans dat dit wordt opgepakt."
Wie vindt wat?
Ouassima besloot ook de gegevens van de mensen die haar massaal belden online te zetten. Dat deed ze vooral om vrouwen te waarschuwen. "Niet van iedereen. Er zaten ook mensen tussen die me wilden helpen", zegt ze. "Maar zodra er nare dingen werden gezegd, gooide ik foto's, telefoonnummers en insta-accounts van die personen op mijn verhaal." Ze merkte toen al snel dat ze een stuk minder werd benaderd. "Ik denk dat de mensen in de chatgroepen ervoor zijn gewaarschuwd. Ik kreeg nog wel een berichtje van een man die wilde dat ik zijn gegevens eraf haalde. Dat heb ik niet gedaan, je gaat maar op de blaren zitten."
Alasia adviseert niet om dit te doen. "Zo'n actie kan misschien wel effect hebben, maar ik zou eerder adviseren om de gegevens die je hebt te verzamelen en te delen met de politie. Bovendien kan daarmee ook het tegenovergestelde gebeuren. Misschien maak je de mensen ermee boos en worden je gegevens daarom nog vaker gedeeld."
Volgens haar kun je wel een aantal andere dingen doen tegen exposen: "Praat er in ieder geval over met iemand die je vertrouwt", zegt Alasia. "Je kunt er dan misschien samen iets tegen doen." Staan jouw gegevens in zo'n chatgroep, dan helpt het volgens haar ook om de moderators van die groep een bericht te sturen. Uit verschillende berichten in de Facebookgroep van Ouasimma blijkt ook dat dit kan werken. "Wat geholpen heeft, is dat zij een berichtje heeft gestuurd naar de beheerders van de chatgroep. Godzijdank waren ze begripvol en werd haar foto weggehaald", schrijft iemand in de groep namens een slachtoffer.
De politie adviseert om zoveel mogelijk bewijs te verzamelen. Denk bijvoorbeeld aan screenshots van chatgesprekken en informatie over degene die jouw gegevens heeft verspreid als je die hebt. En dan is het belangrijk om daarmee naar de politie te stappen. "Doe het alsjeblieft. Het kan zeker lang duren voordat je er iets over hoort, maar de politie neemt elke aangifte serieus", zegt Alasia. "Het probleem zal nooit de aandacht krijgen als iedereen stil blijft."
Wat doet de politie als je aangifte doet?
Dat kan heel erg verschillen per situatie. Als je besluit om aangifte te doen, ga je eerst een gesprek aan met de politie. Je bespreekt dan samen wat de volgende mogelijke stappen zijn. Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om alleen een melding te doen, maar ook om er meer werk van te laten maken. De politie kijkt onder meer naar hoe ernstig de situatie dan is, leeftijd en de rol van de betrokkenen. Daarna besluit het Openbaar Ministerie of en wat voor straf de dader krijgt.
Waar kan ik terecht als ik ben exposed?
Praat in eerste instantie met iemand die je vertrouwt. Dat kan ook bij instanties als Helpwanted.nl en Fier en je kunt je aanmelden voor de Facebookgroep van Ouasimma. Voor een melding kan je terecht bij Meldknop en het Meldpunt Kinderporno. En het allerbelangrijkste is natuurlijk, doe aangifte bij de politie.