Wat is er gebeurd?
In de stromende regen of met wind tegen: veel leerlingen gaan op de fiets naar school. Maar dat gaat niet altijd goed.
In de eerste weken van het nieuwe schooljaar gebeuren er onder leerlingen, en dan vooral onder brugklassers, meer fietsongelukken dan normaal.
Hoe kan dat? Dat leggen we je uit. Ook praten we met Maartje (17), die aan het begin van dit schooljaar een flinke smak maakte met haar fiets.
Waarom moet ik dit weten?
Ga jij op de fiets naar school? De meeste middelbare scholieren in ons land wel. Veel leerlingen hoeven niet zo ver te fietsen, gemiddeld zo'n tien minuten. Wie een stukkie verder moet, kiest wat vaker voor de bus of auto. Maar zelfs dán pakken de meesten nog de fiets.
Er wordt inderdaad veel gefietst. En voor het aantal scholieren dat iedere dag op de fiets stapt, gebeuren er onder scholieren eigenlijk best weinig fietsongelukken. Maar het gáát natuurlijk weleens mis, vooral aan het begin van het nieuwe schooljaar: dan gebeuren er onder leerlingen meer ongelukken. Vooral onder brugklassers: zij krijgen in september zelfs 8 procent meer fietsongelukken dan in de maand daarvoor.
Uiteindelijk belandt in de eerste weken van het nieuwe schooljaar bijna een complete klas dan de eerste hulp door zo'n ongeluk. Ook jou kan het overkomen. Daarom leggen we uit hoe het nou kan dat het vaker gebeurt na de zomervakantie, en we kruipen in de huid van Maartje van 17.
Hoe is het om een fietsongeluk mee te maken?
Maartje botste aan het begin van dit schooljaar met een andere fietser. "Ik moest mee met de ambulance en lag een dag in het ziekenhuis. Ik hield aan het ongeluk een hersenschudding, een gebroken jukbeen én een litteken over. Ook was mijn oog paars en dik, en stond m'n kaak een beetje scheef."
Maartje kon anderhalve week niet naar school toe. Nu gaat ze wel weer, en daar vragen veel klasgenoten en leraren naar het ongeluk. "Ondertussen fiets ik ook weer gewoon, ook langs de plek waar het gebeurde." Ze is niet bang, zegt ze. "Als je de trap af valt, loop je 'm daarna ook gewoon nog op. Maar het is nog steeds geen fijn gevoel. Ik fiets heel veel voorzichtiger en durf geen risico's meer te nemen."
Wie vindt wat?
Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) doet onderzoek naar hoe veilig het verkeer is in ons land. Uit allerlei cijfers blijkt dat het voor jongeren eigenlijk steeds veiliger wordt op de fiets: het zijn vooral oude mensen die een fietsongeluk krijgen, terwijl het aantal fietsongelukken onder jongeren al een paar jaar afneemt.
Dat betekent niet dat het altijd goed gaat. Fietsen doe je in Nederland in principe hartstikke veilig, omdat er veel is geregeld voor fietsers. Maar je bent op de fiets nog steeds kwetsbaarder dan iemand die in de auto zit. Want als er iets gebeurt, zit een autobestuurder beter beschermd.
En volgens TeamAlert, een organisatie die zich bezighoudt met de veiligheid van jongeren, ben je tussen de 13 en 18 jaar sowieso kwetsbaar in het verkeer. Je fietst dan vaker in een grote groep, bent aan het kletsen, stuurt een appje... Daardoor ben je afgeleid en reageer je minder goed op anderen in het verkeer. Eén op de drie fietsongelukken komt ook door afleiding.
Als je jonger bent, heb je daarbij vaak het gevoel dat je een goede fietser bent. Je dénkt dat je minder gevaar loopt als je bijvoorbeeld even snel dat appje stuurt op de fiets. Maar dat is natuurlijk niet zo.
Maar hoe komt het nou dat vooral aan het begin van het schooljaar meer fietsongelukken gebeuren onder leerlingen? Een paar dingen:
Onderzoekers denken dat allereerst te maken heeft met de langere en nieuwe route die je in de brugklas moet gaan fietsen naar school. Soms ligt het ook aan de nieuwe fiets die je dan pas gaat testen.
Onderzoekers denken ook dat het komt omdat dat veel jongeren in de zomervakantie minder hebben gefietst. Bovendien ga je weer samen fietsen met klasgenoten die je een tijdje niet hebt gezien. Dan ben je aan het kletsen en dus sneller afgeleid.
Ook heeft het maken met drukte: na de zomervakantie is het vaak ineens weer een stuk drukker op de weg, met auto's, en ook op het fietspad.
Je kan natuurlijk van alles doen om veiliger te fietsen: je lampjes checken, telefoon in je tas, tas op je rug... Maar de beste tip is volgens verkeersorganisaties: vergeet niet dat je niet alleen bent in het verkeer.