Wat is er gebeurd?
Tieners lijken steeds vaker messen bij zich te dragen (en te gebruiken).
In 2017 waren er 280 incidenten met illegaal wapenbezit onder jongeren, in 2019 waren dat er 395. Dat blijkt uit cijfers van Bureau Halt. Ook zeggen jongeren vaker dat ze zich onveilig voelen zonder mes.
In Rotterdam was eerder al een golf van steekincidenten. Wij maakten daar een video over en spraken met jongens die messen bij zich dragen en soms gebruiken.
Waarom moet ik dit weten?
Nieuwsberichten over steekincidenten met jonge slachtoffers en daders heb heb je misschien wel voorbij zien komen. Vorige week was Ridderkerk nog in het nieuws, dat is vlakbij Rotterdam. Een jongen van 13 stak daar, vlakbij zijn school, een jongen van 16 in zijn buik. De burgemeester van die gemeente wil nu dat er een messenverbod voor minderjarigen komt. Ook de burgemeester van Nissewaard, een gemeente in de buurt, is voor.
Al eerder was er een burgemeester, die van Drachten, die dit riep. Toen reageerde de Tweede Kamer: ze zeiden dat ze willen kijken naar de regels over steekwapens die er nu zijn. Kunnen die anders of strenger?
Het valt op dat het om zulke jonge jongens gaat. Criminoloog Jeroen van den Broek ziet dat ook. "Oudere jongens vinden steken ook dom, het trekt alleen maar politie naar de buurt. Het maakt dat je eerder gepakt wordt."
Wie vindt wat?
De burgemeester van Drachten riep een tijdje terug al dat er een een landelijk verbod op steekwapens moet komen. Hij deed nadat de 16-jarige Roan neergestoken werd. De jongen overleed. De burgemeester stelde daarna sowieso in zijn eigen gemeente een verbod in. Nu vraag je je misschien af: mag dat eigenlijk wel, een mes bij je dragen?
Hangt er vanaf wat voor mes het is en waar je bent. Een zakmes mag vaak wel, maar niet tijdens uitgaan of in een voetbalstadion. Grotere messen zoals stiletto's, valmessen en vlindermessen zijn verboden. Als je zo'n mes bij je hebt kan je een boete krijgen van 350 euro. Over het algemeen is de regel: is het mes in zijn geheel groter dan 28 centimeter of heeft het twee snijvlakken, dan is die verboden.
Een keukenmes, dat ook groter kan zijn dan 28 cm, is niet verboden om te hebben. "Maar het hangt er natuurlijk vanaf wanneer en waar je zo'n mes bij je hebt," zegt de woordvoerder van de politie. "In de keukenla is het prima. En als je het mes net hebt gekocht en je hebt nog je bonnetje bij je, is het ook goed. Maar naar school of bij het uitgaan een keukenmes bij je hebben, dat is natuurlijk niet normaal. En dan mag de politie ertegen optreden."
Maar waarom zou je een mes mee nemen op straat? Volgens criminoloog Jeroen van den Broek gaat het vooral om het onveiligheidsgevoel van de jongeren. "Het is in Rotterdam-Zuid bijvoorbeeld helemaal niet zo onveilig, maar de jongeren voelen zich wel onveilig. En als steeds meer jongeren het gevoel hebben dat ze een wapen nodig hebben, wordt dat uiteindelijk de werkelijkheid."
Ook geeft een mes bij je dragen in sommige groepen status. Van den Broek: "Natuurlijk zullen ze het niet toegeven, want niemand gaat zeggen: 'ik draag een mes bij mij om stoer te doen'." Volgens de criminoloog zijn de messendragers vooral jongeren die het gevoel hebben dat ze weinig kansen krijgen in de maatschappij. "Ze zijn bijvoorbeeld niet goed op school, niet goed in voetbal, en dan zoeken ze status in andere dingen." En een mes dragen, of zelfs gebruiken, kan dan statusverhogend werken.
Een jongen van 13 vertelde ons dat hij weleens heeft gestoken. Zijn ouders willen dat hij anoniem blijft. Hij zegt: "als je hier opgroeit word je automatisch zo. Ik zie hoe andere jongens dit doen, hoe familie dit doet. Ik kan er eigenlijk niks aan doen." In Rotterdam-Zuid vinden steekincidenten onder andere plaats bij ruzies tussen twee groepen uit twee verschillende wijken. Alleen al iemand tegenkomen uit de andere groep kan leiden tot een steekpartij.
De politie van Rotterdam en Amsterdam willen een stevigere aanpak tegen het messengeweld. Eerder zei de politie Rotterdam al dat ze groepen jongeren uit voorzorg fouilleren. Als iemand dan een mes bij zich blijkt te hebben, nemen ze het in en weten ze dat ze die persoon in de gaten moeten blijven houden. Ook wil de Rotterdamse burgemeester ouders van jongeren die met een mes gepakt worden een boete geven.
Minister Grapperhaus denkt niet dat een messenverbod voor iedereen onder de 18 de oplossing is. Wel wil hij dat er meer kluisjescontroles komen op middelbare scholieren en dat jongeren daar in de buurt gefouilleerd worden.