Wat is er gebeurd?
Op Insta deelden 'abuse-accounts' afgelopen tijd verhalen van mensen die zeggen dat ze seksueel zijn misbruikt. Het zijn verhalen van mensen die zelf een dm hebben gestuurd met wat ze hebben meegemaakt. In het verhaal stond vaak ook de naam van de 'dader'.
Het grootste account is inmiddels verwijderd, maar we spraken eerder al met de beheerder. Die zei tegen ons dat het nodig is omdat veel slachtoffers niet worden geholpen door de politie. Ook wil de beheerder seksueel misbruik bespreekbaar maken en anderen waarschuwen.
Sommige mensen vinden dat het te ver gaat om namen te noemen en mensen te beschuldigen in zo'n post. Daar praten we over met de beheerder van één van die accounts en een strafrechtadvocaat. Hoe denken zij hierover?
Waarom moet ik dit weten?
Misschien heb je deze week al een keer door de feed van een van deze accounts gescrold. Het grootste account bestond ruim een week en had ruim 13.000 volgers. Je kwam er dit soort posts tegen:
"Ik ben op mijn 18e verkracht. De verdere details over hoe en waar het gebeurd is hoef ik niet te bespreken. Hij is ongevraagd op me geklommen en ondanks dat ik om me heen sloeg en aan het huilen was, is hij doorgegaan."
De posts gingen soms over onbekende mensen, maar vaak beschuldigden mensen artiesten uit de hiphopscene. In de posts stond heel vaak ook een (Insta)naam van de mensen die beschuldigd worden. We dm'en daarover met de beheerder het account, die anoniem wil blijven. En we spreken met een strafrechtadvocaat over of dit eigenlijk mag.
Wat vindt de beheerder?
De beheerder van het abuse-account is zelf slachtoffer is van seksueel misbruik. "Ik wilde aangifte doen, maar is dat mij afgeraden door de politie." Ook veel anderen slachtoffers worden niet geholpen worden door de politie, zegt de beheerder. "Ik wilde een plek voor slachtoffers creëren waar ze wel geloofd en gehoord worden, en waar ze zich veilig kunnen voelen."
De beheerder weet dat er altijd een kans bestaat dat iemand in een post vals beschuldigd wordt. "Dat blijf je altijd houden via social media. Maar niemand zal zijn leven riskeren voor een leugen."
"Het is niet de bedoeling is om mensen expres een slechte naam te geven", zegt de beheerder. "Daarom deel ik ook informatieve posts, zodat het niet alléén om de namen gaat. Ik kijk bij berichten ook of een account wel wordt beheerd door een echt persoon."
"Daarnaast vraag ik door en komen bijna alle slachtoffers met bewijs van de gebeurtenis. Van bijna alle beschuldigden zijn ook meerdere verhalen, wat laat zien dat er echt iets mis is."
Mag dit eigenlijk?
Volgens strafrechtenadvocaat Rosalie Rijkhoff mag dit eigenlijk niet. De beheerder loopt het risico zich schuldig te maken aan smaad, legt ze uit. "Het is namelijk verboden iemand anders in het openbaar - dus óók via social media - te beschuldigen van misdrijven."
Het maakt daarbij niet uit of een verhaal waar of niet waar is, zegt Rosalie. "Bij smaad gaat het niet om de vraag of het klopt wat gezegd wordt, maar om de vraag of iemands naam wordt aangetast." Rosalie legt uit dat je natuurlijk mag zeggen wat je vindt, maar dat jouw vrijheid van meningsuiting ook mag worden beperkt. "Bijvoorbeeld om iemands naam te beschermen. Dat is ook een belangrijk recht."
"Dit is een slecht plan", zegt Johannes Dijkstra van hulporganisatie Fier. "Geweld gebruiken omdat iemand anders jou geweld heeft aangedaan: dat is niet de oplossing. En als je iemand online publiekelijk aan de schandpaal nagelt is dat zeker geweld, we weten uit allerlei onderzoeken dat dat veel schade kan veroorzaken bij iemand. Daardoor worden mogelijke daders ook slachtoffers."
Wat dan wel de oplossing is? "Naar de politie gaan of naar bijvoorbeeld Centrum Seksueel Geweld. Dan wordt er ook sporenonderzoek gedaan. Als je dat niet durft, kan je er ook anoniem met professionals over chatten. Samen kan je dan kijken welke mogelijkheden er zijn." Ook als iets al langer geleden is gebeurd, kan je nog aangifte doen, zegt Johannes.
Wie hebben hierop gereageerd?
Sommige mensen die zijn beschuldigd in een post hebben gereageerd. Zo schrijft iemand op Insta het 'm spijt dat er mensen zijn die zich zo voelen door hem. En de gitarist van zangeres S10 zegt bijvoorbeeld dat-ie ook bewijs heeft gezien van sommige verhalen. "Zeker omdat ik veel met vrouwen samenwerk, wil ik afstand nemen van mensen die dit soort dingen doen."
Bij het grootste hiphoplabel van Nederland zijn er ook gesprekken naar aanleiding van de verhalen op het account, zegt Vincent Patty, de directeur van TopNotch en NoahsArk. "We hebben de verhalen ook gezien en het er hier over gehad. Ook met artiesten die worden genoemd en met wie we samenwerken. Het is natuurlijk treurig dat dit gebeurt, en een probleem dat breder speelt in de maatschappij."
De beheerder van het account waar we mee spraken, heeft gezegd dat er ondertussen meerdere vrouwen zijn die "elkaar hebben gevonden en alsnog een melding of aangifte willen doen".